Juist voor jonge kinderen is het van belang adequaat in te spelen op ontregeling als gevolg van stress. “Het Griefelprogramma biedt hen handreikingen om tot een hernieuwd evenwicht te komen”, vertellen de ontwikkelaars Eveline Beerkens en Dinco Verhelst. “Spelenderwijs wordt het vermogen tot zelfregulatie op allerlei gebieden ondersteund, denk aan gedrag, emotie en hechting. Resultaat is dat jonge kinderen de stress van alledag beter aankunnen.”

Ontregeling, vooral chronische, kan de vroege ontwikkeling van de hersenen negatief beïnvloeden. “Dat kan gevolgen hebben voor de intelligentie, emotionele veerkracht, zelfregulering en gezondheid in brede zin”, vertellen Eveline en Dinco. “​Dit kan zich onder meer uiten in gedragsproblemen en gezondheidsklachten waar artsen geen medische oorzaak voor kunnen vinden, zoals excessief huilen, obesitas en passiviteit.” De gevolgen kunnen dus fors zijn voor zowel het kind als de ouders en is afhankelijk van het samenspel van een aantal factoren. “Hoe jonger een kind, hoe minder mogelijkheden het heeft om zich zelf te beschermen en te reguleren.”

Dinco Verhelst is Contextueel en speltherapeute; beiden zijn ontwikkelaar van het programma Griefelen

Ontregeling vereist brede aanpak

Hoe kunnen zorgprofessionals hier het beste op inspelen? “Allereerst door zich bewust te worden van het feit dat ontregeling gevolgen heeft op verschillende gebieden. Problemen die opgelost zijn binnen het ene gebied, garanderen niet dat onderliggende patronen zich niet voortzetten op of binnen andere gebieden. Bewustzijn hiervan bij professionals, moet duidelijk maken dat hulp voor de kinderen zich dus niet mag beperken tot één gebied. Een groeiachterstand geconstateerd op het consultatiebureau kan en mag niet stoppen bij het enkel geven van voedseladviezen. Een brede aanpak is nodig wil ontregeling zich kunnen omzetten naar een dynamische gezond evenwicht.”

Meerwaarde Griefelen

Welke rol kan het Griefelprogramma daarbij spelen? ​ “Griefelen, de werknaam voor ons programma, is een hulpmiddel om bij kinderen tussen de 2,5 en 8 jaar van spanning tot ontspanning te komen. Het programma is zowel preventief als curatief te gebruiken. Preventief om bij kinderen en ouders de veerkracht te versterken. Dit maakt dat ze beter voorbereid zijn op de hindernissen van de toekomst. Is er wel sprake van stress, dan kan ons programma worden ingezet als onderdeel van een groter behandelaanbod. Het kan bijvoorbeeld dienen als voorbereiding of aanvulling op EMDR, speltherapie, logopedie en alle vormen van ouder-kindtherapie. Tevens geeft het ouders vele handvatten om hun kind te ondersteunen in het reguleren van emoties.

Eveline Beerkens is GZ-psycholoog K&J, klinisch pedagoog NVO/NIP

In het programma zijn de laatste inzichten binnen de hersenwetenschappen verwerkt. Ook zitten er elementen in uit de neurologische muziekwetenschap en bewegingsleer. Het accent ligt bij het gaan herkennen en vinden van woorden voor de gewaarwordingen in het lichaam. Tweede stap is leren hoe deze sensaties verdragen kunnen worden als het niet mogelijk of wenselijk is ze ‘op te ruimen’. “In dit proces is de relatie met de volwassene cruciaal”, benadrukken Eveline en Dinco. “Co-regulatie, een eigenschap die ouders veelal van nature hebben, is hierbij heel belangrijk. Alleen zijn ouders door hun eigen verleden, trauma’s of andere oorzaken soms niet meer in som dit aan hun kinderen mee te geven.”

Het prentenboek ‘Stokkie gaat op reis’, dat overigens ook los van het Griefelprogramma ingezet kan worden, geeft een indruk van de rode draad van Griefelen en wordt ook toegelicht. “In dit boek maken gezinnen een reis door het Griefel-dierenbos. Aan de hand van metaforen maken ze via vijf dieren kennis met alle mogelijke stressreacties. Dit geeft ruimte aan de ontregeling van een kind. ”

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan