Acute lymfatische leukemie is de meest voorkomende vorm van kinderkanker. Gelukkig is de kans om ervan te genezen tegenwoordig bijna 90%. Helaas kan de behandeling langetermijneffecten hebben op bijvoorbeeld vruchtbaarheid, hartfunctie of leiden tot nieuwe kwaadaardige ziekten. Ook de hersenen kunnen aangetast worden.

VU-docent Neuropsychologie Ilse Schuitema heeft voor het eerst onderzoek gedaan bij volwassenen die 20 tot 25 jaar geleden als kind met schedelbestraling en chemotherapie zijn behandeld voor leukemie. “We hebben een nieuw type langetermijneffect ontdekt: versnelde veroudering van de hersenen. De schade aan de witte stof en problemen in de werking van de hersenen bleken erger te worden naarmate de behandeling langer geleden had plaatsgevonden. Normaal gesproken is zo’n afname in de kwaliteit van de structuur en functie van de hersenen pas op latere leeftijd zichtbaar”, aldus Schuitema. Zij promoveerde 19 april bij VUmc.

Functies en structuur
Schuitema heeft zowel functies als de structuur van de hersenen onderzocht bij volwassenen die als kind schedelbestraling hebben gehad. Om cognitieve functies, zoals aandacht en geheugen, te kunnen onderzoeken, moesten de deelnemers verschillende neuropsychologische testen doen. Daarnaast heeft Schuitema de hersenactiviteit van de deelnemers gemeten en de witte stof van de hersenen bestudeerd. Naast de versnelde veroudering van de hersenen bleken de deelnemers ook last te hebben van een lagere kwaliteit van leven. Schuitema: “Vooral de vrouwelijke deelnemers bleken problemen te hebben bij hun werk en alledaagse bezigheden. Zo gaven zij bijvoorbeeld aan dat hun werkzaamheden meer tijd en moeite kosten en dat ze soms niet alles gedaan krijgen.”

Advertentie

Deelnemers die vroeger alleen chemotherapie hebben gehad in plaats van schedelbestraling, bleken minder last te hebben van langetermijneffecten. Bij hen was er wel wat schade aan de hersenen zichtbaar, maar dit leidde niet of nauwelijks tot cognitieve problemen of een lagere kwaliteit van leven.

Zo min mogelijk
In Nederland is schedelbestraling inmiddels geen standaardbehandeling meer voor leukemie, maar in sommige landen nog wel. Bij hersentumoren is het nog wel een belangrijk onderdeel van de behandeling. “Mijn onderzoek benadrukt dat schedelbestraling zo min mogelijk toegepast moet worden. De versnelde veroudering van de hersenen kan veel kosten en lasten met zich meebrengen voor de overlevende en zijn of haar omgeving. Er is daarom dringend meer onderzoek nodig naar versnelde veroudering van de hersenen na kinderkanker en naar alternatieven voor schedelbestraling”, aldus Schuitema.

Long-Term Neurocognitive Effects of Treatment for Pediatric Lymphoid Malignancies

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan