Een internationale groep onderzoekers heeft voor het eerst een biologische verklaring gevonden voor het ontstaan van eeneiige tweelingen. Niet het dna van deze tweelingen is hiervoor verantwoordelijk, maar een bepaald stofje dat zich aan het dna hecht. De ontdekking is ook van belang voor het onderzoek naar aangeboren afwijkingen.
Hoogleraar Dorret Boomsma, verbonden aan het Nederlands Tweelingenregister (NTR) van de VU, heeft het grootste deel van haar carrière met tweelingen en hun familieleden gewerkt: “Dit is een hele grote ontdekking. Het ontstaan én de geboorte van eeneiige tweelingen is altijd een compleet mysterie geweest. Het is een van de weinige eigenschappen waarbij genen geen of een zeer bescheiden rol spelen. Dit is de eerste keer dat we een biologische oorzaak hebben gevonden.”
Voor het onderzoek bekeek zij samen met biologisch psycholoog Jenny van Dongen het dna van ruim 6000 tweelingen. Tweelingregisters uit Nederland, Groot-Brittannië, Finland en Australië namen deel aan het onderzoek. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communications.
‘Vlaggetjes’ aan dna
Twee-eiige tweelingen ontstaan na een dubbele ovulatie, waarbij de genetische aanleg van de moeder een grote rol speelt. Eeneiige tweelingen komen voort uit een enkel embryo dat zich in de stadia van de zwangerschap in tweeën splitst.
De onderzoekers ontdekten dat het dna van eeneiige tweelingen anders is ‘ingepakt’ dan dat van andere mensen. Op honderden plekken hangt als het ware een soort vlaggetje aan het dna. “Als je kijkt naar wat er aan het dna vastgehaakt zit, de technische term is een methylgroep, dan blijkt dat op ruim 800 plekken van het dna de methylatie anders is bij eeneiige tweelingen dan bij de rest van de bevolking”, zei Boomsma in Nieuws en Co op NPO Radio 1.
Volgens Boomsma ontstaat dit proces waarschijnlijk al heel vroeg na de conceptie. In totaal zijn er 834 locaties in het dna waar het niveau van methylatie bij eeneiige tweelingen anders is dan bij andere mensen.
Vroege vingerafdruk
“Een hele belangrijke observatie is dat bij bepaalde aangeboren aandoeningen, en dat zijn vaak hele serieuze afwijkingen, eeneiige tweelingen sterk zijn oververtegenwoordigd”, zegt Boomsma. “Met onze resultaten kan je terugkijken in het leven van mensen, omdat het zo’n vroege vingerafdruk is, en kijken of iemand ooit misschien deel is geweest van een eeneiige tweeling.”
Vanishing twin syndrome
Met de resultaten kan gekeken worden of iemand een eeneiige tweelingbroer of -zus vroeg in de zwangerschap heeft verloren, ook wel het vanishing twin syndrome genoemd. “Dat kan heel vroeg gebeuren in de zwangerschap. Zo vroeg dat de moeder het niet eens merkt.” Op die manier kunnen de resultaten helpen om beter te begrijpen waarom iemand een aangeboren afwijking heeft.
Identical twins carry a persistent epigenetic signature of early genome programming >>
Zie ook:
