Jonge kinderen kunnen hun ervaringen bij een scheiding, ernstige ziekte of het overlijden van een ouder vaak moeilijk verwoorden. Verlies in Beeld, ook wel poppetjestaal genoemd, kan dan helpen. De methodiek maakt het verlies aanschouwelijk en concreet zonder dat er veel woorden voor nodig zijn. Beelden doen het werk.
Machteld Lavell en Riet Fiddelaers-Jaspers
De vijfjarige Job heeft slaapproblemen en is vaak lusteloos op school. Zijn ouders zijn aan het scheiden en vragen Marieke, de intern begeleider, om eens met hem te praten. Ze vraagt hem om uit een bak met poppetjes een papa, een mama en een poppetje voor zichzelf te zoeken en ze op tafel te zetten. Hij zet papa neer, legt mama op haar buik liggend op tafel en hij kiest een klein poppetje voor zichzelf met de armpjes omhoog die op afstand toekijkt.
Marieke heeft de training Verlies in Beeld gevolgd en zet dit met toestemming van beide ouders in.
Verlies in beeld
Bij jonge kinderen zoals Job wordt de methodiek in een eenvoudige vorm ingezet. Hun aandachtsspanne is kort dus gaat het methodisch werken al snel over in spel. Maar in die korte tijd wordt vaak veel zichtbaar, zoals bij Job. Hoewel zijn ouders uiteindelijk in goed overleg hun relatie beëindigd hebben, zit Job nog behoorlijk in zijn maag met een conflict tussen zijn ouders waarvan hij onbedoeld getuige was. Zijn vader had zijn moeder vastgepakt waarbij ze was gestruikeld. Nu blijkt dat Job dat ervaren heeft als een bedreigende vechtpartij.
Als Job naar het beeld kijkt wat hij zelf heeft neergezet, moet hij huilen. Nadat hij bedaard is, vraagt Marieke of er iets of iemand is die hem kan troosten. Job zet Max, de hond, in de opstelling. Hij mag van Marieke foto’s maken van het beeld en ze vraagt of ze deze aan papa en mama mag laten zien. Daarna mag Job de poppetjes zo neerzetten zoals hij het zou willen. En hij zet papa en mama weer dicht bij elkaar en zichzelf tussen hen in. ‘Zo,’ zegt hij: ‘Geen ruzie meer!’
Voordat Marieke de foto’s aan Job’s ouders laat zien, vraagt ze hen geen oordeel te vellen of over de waarheid te twisten. Dit is de perceptie van hun kind en het is belangrijk die serieus te nemen. De ouders van Job hadden er geen idee van dat Job hier zo van geschrokken was. Ze gaan met hun zoon in gesprek om uit te leggen wat er gebeurd is en om sorry tegen hem te zeggen. Ze verzekeren hem dat ze allebei altijd van hem blijven houden en dat het heel goed is dat hij dit verteld heeft. Samen gaan ze met hem het werkboekje Ik hoor bij jullie allebei doornemen om te zorgen dat ook de gevoelens van Job serieus worden genomen2.
Praten via beelden
Werken met Verlies in Beeld is een methodiek die het voor kinderen mogelijk maakt opnieuw naar een ingrijpende gebeurtenis te kijken zonder overweldigd te raken3. Ze hebben nauwelijks woorden nodig, beelden doen het werk. Het zich voor hun ogen ontvouwende beeld, toont hun eigen verhaal, terwijl het toch draaglijk blijft en helend werkt. Om te zorgen dat het kind niet opnieuw in de ingrijpende gebeurtenis wordt gezogen, wordt in de derde persoon gewerkt. Je zegt bijvoorbeeld, terwijl je het poppetje aanwijst dat het kind voor zichzelf heeft uitgekozen: ‘Wat gebeurde er met dit jongetje?’ ‘En wat deed hij toen?’ Zo kunnen kinderen vanaf een afstandje kijken naar wat zich voor hun ogen ontvouwt. (….)
Lees gratis pdf-bestand
De opgenomen tekst in dit bericht zijn de eerste alinea’s van een artikel in een eerdere editie van ons VROEG-magazine. Klik hier om het artikel in z’n geheel te lezen.
