Het herkennen van autisme of een afwijkende ontwikkeling op jonge leeftijd is altijd van belang, zeker in de kinderopvang. “Extra aandacht verdienen juist die kinderen waarbij de stoornis zich subtieler uit”, geeft Marrit Buruma aan. “Denk aan meisjes of kinderen met betere cognitieve en taalvaardigheden. Door al jong een verhoogd risico op autisme of op andere ontwikkelingsproblemen te signaleren, kan op tijd de juiste hulp worden ingezet. Heel belangrijk, want op het oog subtiel is niet minder ernstig.”
Marrit Buruma is specialist op het gebied van vroeg herkennen van autisme. Tijdens het Congres Opvallende Kinderen in de Kinderopvang sprak zij over subtiele signalen van autisme. VROEG interviewde haar.
Wat is de meerwaarde van vroege herkenning van autisme?
“We weten dat vroege interventie een positief effect heeft op de ontwikkeling van het kind. Hetzelfde geldt voor het bevorderen van de ouder-kindinteractie en het tegengaan van ouderlijke stress. Om die reden is vroegherkenning, en aansluitend op tijd behandeling bieden, van groot belang. Door al jong een verhoogd risico op autisme of op andere ontwikkelingsproblemen te signaleren, kan op tijd de juiste hulp worden ingezet.
Welke rol kan de kinderopvang hierin spelen?
“De kinderopvang kan een grote rol spelen in het herkennen en signaleren van eventuele problemen. De pedagogische medewerkers zijn immers, naast ouders, nauw betrokken bij de opvoeding van veel jonge kinderen. Zij maken kinderen op een andere manier mee dan ouders, wat andere informatie over de ontwikkeling geeft. Neem het contact met andere kinderen en het meedraaien in een groep. Als zich daarin problemen voordoen, dan wordt dit vaak op een kinderdagverblijf extra duidelijk”.
“Vroege herkenning van ontwikkelingsproblemen is van groot belang, ook bij de ‘subtielere’ uitingsvormen”
Hoe kan men nadat de diagnose is gesteld deze kinderen het beste begeleiden?
“Het is belangrijk om per kind en gezin te kijken welke begeleiding het beste geboden kan worden. Soms is er bij kinderen al diagnostiek gedaan, maar het kan ook zijn dat de vermoedens van autisme nog niet heel duidelijk zijn. Of dat de omgeving liever nog geen diagnostiek-traject wil. Dan kan bijvoorbeeld de BEER-interventie worden ingezet. Deze interventie is voor kinderen die problemen laten zien op het gebied van het maken van contact, spelen of communiceren zonder dat precies duidelijk is wat hiervan de oorzaak is. Het is belangrijk dat ook het kinderdagverblijf in deze behandeling betrokken wordt.”
Waarom vragen kinderen waarbij de stoornis zich subtieler uit, zoals meisjes of kinderen met betere cognitieve en taalvaardigheden, om speciale aandacht?
“Van deze groep kinderen weten we dat problemen zich, in elk geval op het oog, subtieler kunnen uiten. Dit terwijl deze kinderen, net als hun omgeving, hier wel veel last van kunnen hebben. Ze worden regelmatig overvraagd, omdat er van de problemen ‘aan de buitenkant’ minder zichtbaar is. Dit maakt dat deze kinderen bijkomende problemen kunnen ontwikkelen. Of bijvoorbeeld vastlopen in het onderwijs, omdat onvoldoende duidelijk is wat er aan de hand is en welke ondersteuning zij nodig hebben. Vroege herkenning is dus belangrijk om tijdig de juiste behandeling en ondersteuning te bieden. Dit om problemen op latere leeftijd te voorkomen.”
Marrit Buruma is GZ-psycholoog bij INTER-PSY binnen het Expertise Team Jonge Kind en het autismeteam. Zij heeft jarenlange ervaring in diagnostiek en behandeling van jonge kinderen met autisme, met specifieke aandacht voor meisjes. Ook is zij betrokken bij wetenschappelijk onderzoek hiernaar. Marrit is lid van het Autisme Jonge Kind expertisenetwerk (AJK) en het Female Autism Network of the Netherlands.
