Hoe weet je of de informatie die je aan zwangeren geeft goed aankomt? Een gesprekstool helpt geboortezorgverleners om beperkingen in hun gezondheidsvaardigheden in kaart te brengen. De volgende stap is om de zorg hier beter op af te stemmen.
Met de gesprekstool van CHAT-geboortezorg kun je beperkte gezondheidsvaardigheden signaleren. Verloskundig onderzoeker Evi Vlassak was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de tool. “Als basis hebben we de Health Literacy Questionaire en een algemene gesprekstool om gezondheidsvaardigheden te bespreken uit Australië gebruikt. Door participatief actieonderzoek zijn we tot een geschikte gesprekstool voor de geboortezorg in Nederland gekomen. Samen met verloskundigen, kraamverzorgenden, aanstaande ouders en experts. Het is geen instrument geworden om gezondheidsvaardigheden te scoren, maar om het gesprek erover aan te kunnen gaan. Een tool die in de praktijk werkt.”
Vier domeinen
De gesprekstool bestaat uit vier domeinen. “Op die domeinen stel je vragen of doe je observaties. Zo krijg je op een gestructureerde manier inzicht in de gezondheidsvaardigheden van je cliënt.”
Het gaat om:
- de ondersteunende relatie met zorgverleners;
- de ondersteunende relatie met de sociale omgeving;
- informatie vinden, begrijpen en gebruiken;
- het huidige gezondheidsgedrag en gezondheidsbevordering.
Per domein geeft CHAT-geboortezorg voorbeeldvragen en -observaties. Bijvoorbeeld of er een betrokken partner of familielid is met wie ze kunnen praten over de gezondheid van henzelf of hun kindje, of waar ze informatie kunnen opzoeken.”
Overkoepelend doel
Het overkoepelende doel van het ZANGG-project is bewustwording van de verschillen in gezondheidsvaardigheden. “We weten dat veel verloskundigen en kraamverzorgenden best goede voelsprieten hebben. Toch hoorden we toen ze de gesprekstool gingen gebruiken terug dat hun inschatting van mensen niet altijd bleek te kloppen. Door de juiste vragen te stellen krijg je completere informatie.”
Vlassak wijst erop dat je niet alle vragen en observaties hoeft te doorlopen; wel kunnen ze helpen bij het op gang brengen van het gesprek. “Door alle vier de domeinen te bespreken, krijg je in zijn geheel een goed beeld van de gezondheidsvaardigheden van de cliënt. Uit eerder onderzoek weten we dat gezondheidsuitkomsten slechter zijn bij mensen met lagere gezondheidsvaardigheden. Door beter af te stemmen op iemands gezondheidsvaardigheden kunnen we dat verbeteren.”
Toepassen
De gesprekstool is klaar voor gebruik. Je vindt hem, samen met een handboek, op de website van Academie Verloskunde Maastricht. Daar staat ook de praktijkkaart werkwijzen met alles wat je in kunt zetten. Denk aan websites, video’s, pictogrammen of groepszorg. In de focusgroep en kwam naar voren dat CHAT-geboortezorg in het begin wel extra tijd kost. Dat wordt minder zodra het inslijt in je manier van werken, gaven de zorgverleners aan. Je hoeft de kaart dan niet steeds bij de hand te houden.”
