Ieder jaar weer zoeken duizenden ouders raad bij hulpverleners vanwege het slechte slapen van hun jonge kind. “Een standaard protocol hiervoor is er niet”, beklemtoont drs. Marilene de Zeeuw, spreker tijdens de 2022-editie van het jaarlijkse Slaapcongres. “Richt je vooral op het verbeteren van de emotionele gezondheid van ouders. Te meer daar een baby die ’s nachts veel huilt en brult je hele functioneren raakt.” Aanvullend bepleit zij aandacht voor het delen van meer kennis over normale babyslaap. “Vaak ligt een flink deel van de oplossing in beter gaan informeren van wat normaal is en je laten helpen in deze periode.”
Marilene de Zeeuw heeft al jarenlang te maken met gezinnen die door het slechte slapen van hun jonge kind de wanhoop nabij zijn. “Vaak bleek het onnodig dat het zo ver moest komen”, constateert zij met spijt in haar stem. “Veel ouders weten gewoon heel weinig over hoe babyslaap werkt. Dat is zonde, want al een beetje meer kennis kan veel geworstel op dit gebied voorkomen. Alleen daarin ligt al een mooie taak voor professionals door meer voorlichting hierover te geven. Normale babyslaap gaat namelijk gepaard met onderbrekingen.”
Stressvolle periode
Daar komt bij dat met name de babytijd voor vrijwel iedere ouder sowieso een stressvolle periode is, die je niet zonder hulp en ruggesteun kunt doorkomen. Marilene weet dit ook uit eigen ervaring. “Mijn zoontje sliep volgens het boekje, daar lag het niet aan, maar ik ben wel uitgeput geweest. Toen hij rond de vier maanden was, checkte ik min of meer bij toeval een depressiechecklist met vragen als ‘Ben je moe?’, ‘Voel je je uitgeput?’ en ‘Heb je weinig zin in dingen?’. Ja, ja, ja, realiseerde ik me. Dit zijn allemaal kenmerken van slaapgebrek en niet per se van een depressie.”
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″] Het jaarlijks congres ‘Slaapproblemen bij jonge kinderen’ krijgt telkens weer een hoge waardering van de deelnemers. Invalshoek is zowel het voorkomen als het omgaan met problemen rond het slapen. Dit jaar is het congres zowel live als online te volgen. Lees verder > [/su_note]
Breed kijken
Maar hoe pak je de behandeling aan als de slaapsituatie eenmaal uit de hand is gelopen? “Kijk vooral breed en ontwikkel meerdere hypotheses”, adviseert Marilene. “Elk slaapprobleem is namelijk uniek. Als mensen uitgeput bij jou aankomen, dan vraagt dat om een goede probleemanalyse met verschillende oplossingsrichtingen. Maak op basis daarvan samen met ouders een behandelplan op maat. Dat betekent ook dat je het dus moet hebben over onderlinge relaties, de behoeftes van alle gezinsleden en over de samenwerking binnen het gezin. Neem alle stressoren in en om het gezin in ogenschouw.” Herstel van de emotionele verbinding vormt vaak het fundament voor de weg omhoog. “Als ouders fijn samenwerken, gaan kinderen lekkerder naar bed en loopt het allemaal soepeler in die eerste periode.”
‘Lactatiekunde in samenwerking met psychologie kan echt helpen om de slaapproblemen te verhelpen’
Acceptance & Commitment Therapie
Marilene spreekt zowel plenair als in een deelsessie tijdens het congres ‘Slaapproblemen bij jonge kinderen’. Onder meer aan de hand van casuïstiek zal zij duidelijk maken op welke manieren er allerlei stressoren een rol kunnen spelen. Daarbij grijpt zij terug op de emotionele gezondheid van de gezinnen. “De wijze waarop ouders met zo’n belasting omgaan kan de problemen aanmerkelijk verbeteren of juist verergeren. Neem daarom de Acceptance & Commitment Therapie als uitgangspunt. Tijdens het congres zal ik duidelijk maken hoe je aan de hand hiervan je cliënten helpt om psychologisch flexibel om te gaan met de uitdagingen.”
Possum Sleep Interventie
In haar tweede presentatie focust Marilene op de Possum Sleep Interventie, ontwikkeld door Pamela Douglas uit Australië. “Zij houdt ons voor dat problemen op het gebied van slapen, huilen en eten onlosmakelijk bij elkaar horen en elkaar beïnvloeden. Kijk daar integraal naar en doe dat vanuit meerdere disciplines.”
Bijzonder is dat zij deze presentatie samen met lactatiekundige Myrte van Lonkhuijsen verzorgt. “Myrte kijkt verder dan de technische aspecten van hoe een baby drinkt. Minstens zo belangrijk is volgens haar oog hebben voor de psychologische processen. Lactatiekunde in samenwerking met psychologie kan echt helpen om de slaapproblemen te verhelpen.” Begrijpen hoe voeden verbonden is aan slapen is de sleutel. Slapen en voeden kunnen pas als de ouder voldoende kalm en aanwezig in het hier en nu is. In de workshop zullen we verschillende oefeningen doen, gebaseerd op ACT en afkomstig uit de Possums Sleep Interventie, die bruikbaar zijn bij het begeleiden van ouders.”
Vernieuwend
Marilene hoopt dat veel professionals haar presentaties zullen bijwonen. “Ik denk dat mijn invalshoeken vernieuwend zijn. Te lang is de zorg met een soort van kookboekachtige manier omgegaan met de babyperiode. Voor een aantal baby’s is dat prima, maar voor een heleboel ook niet. Ieder kind is anders. Er zijn baby’s die niet geholpen zijn met het volgen van strakke ritmes van slapen, voeden en spelen en wakker wegleggen. Zo vallen veel baby’s aan de borst in slaap of hebben een beetje wiegen nodig. Prima toch?
Marilene roept op vooral meer gebruik te maken van de principes van de evolutionaire psychologie om met de baby mee te bewegen. “Dus bijvoorbeeld aanvaarden dat ritme en zelfstandigheid vanzelf ontstaat. Dat hoef je dit niet af te dwingen. Baby’s lezen onze boeken niet. Natuurlijk, afwachten hoe kinderen ontwikkelingsstappen maken is lastig en gemakkelijk tegelijk. Dat hangt van je mindset af. Kun je leven in het hier en nu en zien wat de toekomst, de volgende maand of de volgende dag je brengt? Steeds plaatjes in je hoofd maken van straks-en-daar verstoort het simpel aanwezig zijn met je baby en kijken wat de behoeftes zijn van je baby nu op dit moment.”
Programma congres ‘Slaapproblemen bij jonge kinderen’ >>
Marilene de Zeeuw is Klinisch psycholoog, Gedragstherapeut VGCt & Infant Mental Health Specialist, docent en columnist. Zij werkt op dit moment als Klinisch psycholoog bij Ziekenhuis Rijnstate afdeling Medische Psychologie en bij IMH Nederland als Specialist Leren.
Zie ook:
