Het is minder populair onder hulpverleners, die praten liever over gevoelens, verbinding, relaties en trauma’s… Maarrrr… het heeft héél veel zin om de organisatiekant van het gezin waar je hulp verleent eens onder de loep te nemen! Alle ballen in de lucht met jonge kinderen is namelijk een ware goochelact. Je moet van goede huize komen om de organisatie van alle klussen soepel te laten lopen.
Chef Opvoeding
Wat veel stellen en hulpverleners zich niet realiseren is dat er rond de geboorte van de eerste een belangrijke verschuiving plaatsvindt. De eerst nog redelijk gelijk verdeelde taken schuiven zo hup één kant op. Eenmaal raden wie de openstaande portefeuilles in z’n beheer neemt? Juist ja, de ouder die het langst verlof heeft én ook nu de baby er is, in deeltijd gaat werken. Er komt na de geboorte een lawine aan werk op deze ouder, meestal de moeder, af. Naast het zorgdragen voor het nieuwe gezinslid is er het huishouden dat zichzelf nog steeds niet opruimt, opvouwt en in de kast legt. Het plannen, besluiten, overdenken en managen kost ook tijd en emotionele ruimte. Naast de huishoudelijke taken als schoonmaken en wassen houden vooral vrouwen zich bezig met alles wat er komt kijken met een kind in huis. Neem het organiseren van speelafspraakjes, gezondheidsafspraken, regelen van kinderopvang en verjaardagsfeestjes en vrijwilligerswerk. De meeste ouders kunnen mij direct vertellen wie Chef Opvoeding is. En ook wie de Afvalstromen managet. En wie de sociale contacten aanstuurt. Of de zorgafspraken (tandarts, kapper, IB-er van school, psycholoog van de GGZ).
Slagveld ordenen
Reden om dit slagveld eens wat te ordenen als hulpverlener. Ik ken gezinnen die nooit overleggen. Wel zeuren, zaniken, ontwijken, afsluiten en weglopen om tot slot, al dan niet met geweld, te ontploffen. Dat begint vaak al snel na de geboorte. Of denk maar eens aan al die moeders die klaar staan met koffie en beschuit voor hun ouders en vrienden. Alsof er zich recent geen baby een weg naar buiten baande! En ook zèlf vínden dat ze dat moeten doen: doorgaan alsof er niets is gebeurd en als vanouds beschikbaar zijn voor vrienden en familie. Ik ken moeders die chronisch klagen over hun partner die ‘het werk niet ziet liggen, totdat ik het hem vraag’. En ik ken collega’s die me verheugd voorspellen ‘dat wordt ruzie dit weekend’ als ik hen – na een gesprekje over de eigen werk-privébalans – het lijstje met portefeuilles en bijbehorende taken doormail. Ook onder hulpverleners is het een hot onderwerp in werkbegeleiding en supervisie: hoe houd je alle ballen in de lucht? Maar dat is niet de enige vraag. Het gaat ook om wie die ballen in de lucht houdt.
Lijstjes
Lijstje, lijstje denk je wellicht, is er dan een lijstje? Jazeker. Hier is ie. Het helpt namelijk om op een rustig moment, bij een lekkere bak koffie, de portefeuilleverdeling samen door te nemen. Het op een rijtje zetten van de taken lost veel stof voor ruzies doordeweeks op. Zo kun je elkaar met een heldere verwachting tegemoet treden. En is het evalueren na een week gemakkelijker. Je kunt ook taken of ‘portefeuilles’ oversteken. Vind je het écht zo leuk om te strijken of te koken? Zo’n moment kan bovendien helpen om klussen die energie vreten uit te besteden. Misschien wil een grootouder elke week een ovenschotel op het aanrecht zetten voor twee dagen. Zeker als je nét een baby hebt. Die eerste periode staat tjokvol van alle veranderingen.
Ruziekiller
Jongens, jongens, geef die ouders wat meer krediet en ondersteuning bij dit alles. Je moet om alle veranderingen in die periode soepel op te vangen met elkaar als stel ZO vaardig zijn! Dat vraagt veel communicatievaardigheden, maar ook gewoon een stukje structuur. Wanneer overleg je met elkaar? Hoe ziet de taakverdeling eruit? Hoe speel je soepel in op het traphekje, autostoeltje, fietszitje en loopfietsje dat er ineens moet komen? Wie ruimt de kleertjesberg op waar de baby zich als een rupsje nooitgenoeg door heen eet? Hoe verdeel je shifts in het nog chaotische slaapritme van het eerste jaar? Hoe communiceer je de op- en afbouw van borstvoedingen, flesvoedingen, fruitprakjes en babyledweaning hapjes?
En dan hebben we het nog niet eens over ouders die door een handicap of beperking van hun baby éxtra managementtaken hebben en wekelijks met zorg- en hulpverleners te maken hebben. Tijd voor een stukje projectmanagement en een regelmatige gezinsvergadering. Elke zondag of een ander willekeurig moment in de week even terugblikken en de planning doornemen is een nuttige ruziekiller. Wat ging er goed deze week? Wat heeft er de komende week aandacht nodig? En hoe doen we het samen in de samenwerking? Op je werk besteed je daar ook minstens een uur per week aan. Waarom thuis niet?
Als hulpverlener hoort oog voor dit alles erbij. Voeg deze blinde vlek toe aan je eigen lijstje. Dat helpt de ontwikkeling van het kind en van het ouderschap vooruit. Ouders en hulpverleners, succes!
Marilene de Zeeuw
Klinisch psycholoog, Gedragstherapeut VGCt & Infant Mental Health Specialist, docent en columnist
Zie ook:
