Beste gemeente of zorgverzekeraar,
Deze brief is er eentje van het kaliber Paarse Krokodil. Jullie zijn net als wij natuurlijk voor een snellere, effectievere of slimmere aanpak dan de gebruikelijke gang van zaken. Net als wij besparen gemeenten en zorgverzekeraars immers graag tijd én geld. En het liefst met een korte klap: goede behandelingen, die weinig tijd kosten én veel klachtenreductie opleveren pér gezinslid.
Met het oog op dit gezamenlijke belang een voorstel om voortaan gezinsgericht af te rekenen. Dus gezinsleden meenemen op het zorgvraagzwaartepakket van één gezinslid of via de jeugdhulpbeschikking, zonder gewetensbezwaar op wiens naam het gezin geholpen is.
Besluiten we hiertoe, dan zijn verzuchtingen als de volgende verleden tijd: ‘De gemeente, waar ik mee te maken heb, zegt ‘EMDR bij moeder’ is behandeling, dus dat moet zij via de zorgverzekering laten vergoeden.’ Dit is Kafka. Het betekent: een nieuw eigen traject starten in een wereld met enorme wachtlijsten. Ik som op: een verwijzing halen, zoeken naar een passende behandelaar, opnieuw het verhaal vertellen – wat extra belastend is – en daarna hopen dat er voldoende PTSS-kenmerken zijn om in behandeling te kunnen. Ggrrr…. Terwijl, als de factuur op het kind opgesteld mag worden, er bij Jeugd direct een behandelaar inzetbaar is.’
Beste gemeente en zorgverzekeraar, problemen in gezinnen zijn als COVID of schurft: is het virus eenmaal in huis dan is de rest van het gezin er ook snel mee besmet. Of om een metafoor te gebruiken uit de belevingswereld van zorgkantoren en ambtenaren: als de manager sjaggerijnig is, raakt dat iedereen. Of, als internet er de brui aan geeft, disfunctioneren alle afdelingen op kantoor.
Oude culturen hebben het al begrepen: het gaat om de groep, niet om het individu. Samen uit, samen thuis. Eentje getraumatiseerd? De rest van het gezin of de groep heeft er minstens behoorlijk last van. Trauma’s lossen we op met een individuele behandeling, maar hebben effect op het hele gezin én op de ontwikkeling van kinderen. Ze oplossen kan net zo goed, vaak zelfs veel beter, door de de gezinsleden erbij te betrekken en onderdeel uit te laten maken van de behandeling. Dus, als wij EMDR bieden aan een vader of een moeder, dan heeft dat effect op het kalmeren van het gezinssysteem. Ouders gaan rustiger opvoeden, minder schreeuwen, minder beschermen, zich minder terugtrekken in stille en depressieve bubbels. En als we een kind behandelen, heeft dat effect op schuldgevoelens bij ouders en hun eigen PTSS-symptomen. Ouders raken namelijk vaak mee getraumatiseerd in dezelfde gebeurtenissen die het kind heeft ervaren.
Lieve gemeente, daarom leveren we soms een rekening van een ouder in, want het kind knapt daarvan op. Of beste zorgverzekeraar, we behandelen een kind mee op de rekening van de ouder, want dat helpt hen beiden vooruit. Tijd voor bureaucratie over het afrekenen is kostbare tijdsverspilling en wij, van jeugd, hebben het dilemma aan twee kanten. Willen jullie daar niet moeilijk over doen? Per saldo doen we dan niemand tekort, de gemeente niet en evenmin de zorgverzekeraar. Geef ons de ruimte om gezinsgericht te behandelen zonder gewetensbezwaar over het niet goed hanteren van de huidige nog individugerichte regels. Op die manier leveren we samen ook nog eens direct een bijdrage aan het verkorten van de wachtlijsten in de zorg.
Daarom houd ik, nu we toch aan het verbeteren zijn, tot besluit een stevig pleidooi om allerlei individualistisch ingeregelde procedures in onze maatschappij gezinsgericht om te denken. Hier m’n verlanglijstje:
- Van Jeugdggz maken we Gezinsggz;
- Van Jeugdhulpverlening maken we Gezinshulpverlening;
- Van Jeugdbescherming maken we Gezinsbescherming;
- Van Traumabehandeling maken we Gezins Traumabehandeling;
- Van Pleegzorg maken we Pleeggezinszorg (ja, neem direct ook de ouders erbij in je gezin, of overweeg het op z’n minst: mogen ze zo nu en dan een nachtje blijven slapen?);
- De Jeugdgezondheidszorg gaan we Gezinsgezondheidszorg noemen.
Het Centrum voor Jeugd en Gezin heeft dit al begrepen, net zoals Family Centered Care op de kinderafdeling en verloskunde.
Boodschappen en energie rekenen we toch ook per gezin af en niet per gezinslid? Zo hebben trauma’s, eetproblemen, zindelijkheidsproblemen, huilen of neurodiverse ontwikkelingen ook z’n effect op het héle gezin. Goede professionals verlenen hulp aan het HELE gezin. Dat betekent meer progressie tegen minder kosten.
Beste gemeente en zorgverzekeraar, willen jullie daarom inderdaad snel de regels aanpassen? Zodat wij gezinnen goede gezinsgerichte zorg en hulp zonder ons én de gezinnen extra stress te bezorgen met op het individu gerichte financieringsregels?
Met vriendelijke groet,
namens heel veel jeugdprofessionals,
Marilene de Zeeuw
Deze column is mede tot stand te gekomen dankzij input van Krista Schaeffer-Van Leeuwen
