Veel jonge kinderen worstelen met hun prikkelverwerking. Ze krijgen dan te weinig of te veel zintuiglijke prikkels binnen. “Vaak uit zich dit in opvallend gedrag”, weet Monique Thoonsen, specialist op dit gebied. “Het ene kind is veel te druk, het andere juist langzaam en sloom. Aandacht hiervoor in de kinderopvang helpt de ontwikkeling van deze kinderen vooruit. Andersom geldt hetzelfde. Zonder oog voor onder- of overprikkeling passen deze kinderen minder goed in de groep.”
Interview Vakblad Vroeg
Zintuiglijke prikkels kunnen gedrag in zowel positieve als negatieve zin beïnvloeden. “Bij onderprikkeling ervaren we te weinig zintuiglijke prikkels. Dat merk je, want prikkels heb je nodig om te reageren op wat er in jouw lichaam en in de omgeving gebeurt. Dit geldt al vanaf zeer jonge leeftijd. We komen dan informatie tekort. Dat komt bijvoorbeeld tot uiting in sloom en slaperig gedrag. Of een kind wordt juist heel druk, omdat het op zoek is naar extra en sterke prikkels om wél voldoende alert te blijven.”
Bij overprikkeling, het woord zegt het al, gebeurt het omgekeerde. “Kinderen ervaren dan zoveel zintuiglijke prikkels dat ze er soms door worden overspoeld. Dat is vermoeiend en zo’n jongetje of meisje raakt dan snel geïrriteerd en boos. Daarom is het van belang om zicht te hebben op de prikkelverwerking van een opvallend kind.”
Prikkelverwerking heeft invloed op ontwikkeling
Zowel onder- als overprikkelde kinderen hebben meer moeite om mee te doen aan het programma van de groep. “Onderprikkelde kinderen pikken minder informatie op. Soms uit zich dit ook in weinig initiatief om tot spel te komen of om samen te spelen. Overprikkelde kinderen trekken zich vaak wat meer terug van de actie. Ze raken eerder geïrriteerd. Ook is het voor deze kinderen moeilijker om met alle materialen te werken. Verf en lijm zijn bijvoorbeeld lastig als je liever niets aan je handen voelt.” Voor beide groepen kinderen geldt dat ze minder kans hebben om zich goed te ontwikkelen. “Wanneer je weet welk gedrag bij onder- of overprikkeling hoort, kun je daarop inspelen. Dit helpt kinderen om zich beter te voelen en daardoor vaardiger te zijn.”
Verbeteren prikkelbalans
Zowel onder- als overprikkelde kinderen hebben meer moeite om mee te doen aan het programma van de groep. “Onderprikkelde kinderen pikken minder informatie op. Soms uit zich dit ook in weinig initiatief om tot spel te komen of om samen te spelen. Overprikkelde kinderen trekken zich vaak wat meer terug van de actie. Ze raken eerder geïrriteerd. Ook is het voor deze kinderen moeilijker om met alle materialen te werken. Verf en lijm zijn bijvoorbeeld lastig als je liever niets aan je handen voelt.” Voor beide groepen kinderen geldt dat ze minder kans hebben om zich goed te ontwikkelen. “Wanneer je weet welk gedrag bij onder- of overprikkeling hoort, kun je daarop inspelen. Dit helpt kinderen om zich beter te voelen en daardoor vaardiger te zijn.”
Monique Thoonsen is expert in zintuiglijke prikkelverwerking, pedagoog en CCE-consulent. Zij is vooral bezig met de (afwijkende) zintuiglijke prikkelverwerking. Zij adviseert en begeleidt professionals, opvoeders, kinderen en volwassenen als er sprake is van lastig gedrag dat daardoor wordt veroorzaakt. Zij is (co-) auteur van de Wiebelen en friemelenreeks; 4 boeken over zintuiglijke prikkelverwerking. Vanuit haar bedrijf 7 Zintuigen geeft zij voorlichting en cursussen over de oplossingen die er zijn voor onder- of overprikkelde mensen.
Zie ook:
