Selectief mutisme – thuis wel praten maar in andere situaties niet of nauwelijks – zit bij ouders en hulpverleners te weinig tussen de oren. Gevolg is late herkenning. “Een diagnose stellen is ook best lastig”, legt Eustache Sollman, expert op dit gebied, uit. “Zo is de angststoornis gemakkelijk te verwarren met verlegenheid.” Niettemin hamert hij op het belang hier scherp in te zijn, te meer daar sociale angst op de loer ligt. “Hoe jonger een kind is bij de start van de behandeling, hoe groter de kans is dat hij erover heen komt.”
Ten onrechte wordt bij kinderen met selectief mutisme vaak gedacht dat het vanzelf wel overgaat. Boosdoener is het woordje ‘selectief’. “Een kind met deze aandoening kan prima praten”, vertelt Eustache. “Alleen komt er buitenshuis veelal geen woord uit. Ze blokkeren als het ware. Vaak durven ze ook niet mee te doen aan activiteiten. Dat draagt er aan bij dat er al snel gedacht wordt dat zo’n kind verlegen is. Of gewoon wat laat is. Niets is minder waar”
Zoektocht
Toch is dit onbegrip volgens hem heel begrijpelijk. “Niet voor niets staat selectief mutisme bekend als de onbegrepen stoornis.” Hij denkt dat het vooral komt door gebrek aan kennis. “Als ik lezingen geef, dan blijkt dat het merendeel van mijn publiek er nog nooit van heeft gehoord. Som ik vervolgens de kenmerken op, dan zijn er eigenlijk heel veel deelnemers die deze in de praktijk hebben gezien. Uit onwetendheid is daar dan nooit wat mee gedaan. Daardoor is het voor veel ouders van deze kinderen een grote zoektocht voordat er een diagnose is. Ik spreek regelmatig zelfs ouders van pubers die echt met hun handen in het haar zitten.”
Sociale angst
Naar schatting komt de aandoening bij één tot zeven op de duizend kinderen voor. “Best een grote marge”, erkent Eustache. “Dit komt omdat de stoornis moeilijk in kaart te brengen is. Wel weten we inmiddels dat de behandeling gebaat is bij vroege herkenning. Dat vergroot de kans dat een kind erover heen komt.” Niet of niet goed behandelen betekent bovendien dat het probleem zich kan verergeren. “Een kind kan zelfs sociale angst gaan ontwikkelen. Dit uit zich in niet meer naar school durven gaan en het vermijden van sociale contacten. Deze kinderen komen helemaal vast te zitten in een patroon van ‘Ik ben niet goed genoeg’ of ‘Ze kennen mij als het kind dat toch niks zegt’. Het is moeilijk om dat nog te doorbreken. Vroeg erbij zijn is dus van enorme betekenis.”
‘Vroege herkenning vergroot de kans
dat en kind erover heen komt’
Praktische handvatten
Het is zijn missie om de bekendheid over het signaleren en behandelen van de stoornis te vergroten.
Eustache Sollman is vanaf 1995 werkzaam in het speciaal onderwijs. Hij heeft zich de afgelopen tien jaar gespecialiseerd in het begeleiden van kinderen, scholen en ouders bij selectief mutisme. Dit doet hij als ambulant begeleider bij de Stichting Speciaal Onderwijs Twente en Oost Gelderland. Eustache is auteur van het boek ‘Breek de stilte’.
Zie ook:
- Boek Breek de stilte
- Boek Lekkere kletskoppen?!
