Scholen herkennen taalarmoede in gezinnen en laaggeletterdheid bij ouders nog onvoldoende. Een nieuwe aanpak helpt leerkrachten samen te werken met laaggeletterde ouders om de taalomgeving thuis te verrijken. De ervaringen zijn positief.

De aanpak is ontwikkeld door Martine van der Pluijm (Hogeschool Rotterdam, lectoraat Ouders in Rotterdam Zuid) tijdens haar promotieonderzoek Thuis in Taal, meldt Kinderopvang Totaal.

Juist taalarmoede en laaggeletterdheid leiden vaak tot knelpunten in de samenwerking tussen leerkrachten en ouders. Ouders komen bijvoorbeeld niet naar bijeenkomsten of doen de gevraagde opdrachten niet met hun kind. Dat geldt ook voor het voorlezen aan hun kind. Niet alleen de taal van deze kinderen is beperkt, ook beschikken zij vaak over minimale ervaringen op basis waarvan zij woorden kunnen begrijpen die voor anderen zo vanzelfsprekend zijn.

Actief taalcontact

Actief, mondeling taalcontact tussen ouders en hun kinderen is de basis voor de vroege taalontwikkeling. Dit is dus een belangrijke reden om juist in de onderbouw de samenwerking met deze ouders voorrang te geven. Maar over de wijze waarop dat op een effectieve manier kan, bestaan nog veel vragen. Alles staat of valt met de positieve toon van de leerkracht. Die nodigt ouders en kinderen uit om mee te doen. Hoewel het voor de hand ligt om veel aanwijzingen te geven, is gebleken dat het het meest effectief is als de leerkracht model­leert. Alleen praten over de taalontwikkeling is voor laaggeletterde ouders vaak wat abstract. Veel ouders weten bovendien niet wat taalstimu­lering is en zijn onzeker over hun rol om taal te stimuleren. Het werkt beter om ouders samen met hun kind hun rol te laten ervaren met voorbeelden van de leerkracht en andere ouders. Voor ouders die de Neder­landse taal onvoldoende machtig zijn, kan het drempelverlagend zijn als zij met hun kind kunnen praten in de taal die zij het beste beheer­sen (en die zij ook thuis met hun kind spreken).

Advertentie

Interactie uitlokken

Om ouders effectief te ondersteunen om de taal van hun kind te stimuleren, zijn slechts kleine aanpassingen nodig die helpen om korte gesprekjes en veel interactie uit te lokken. Een eenvoudige spelvorm kan helpen om de benodigde beurtenwisselingen te stimuleren. Denk aan het spel ‘Wie ben ik?’, waarbij ouder en kind elkaar vragen stellen en hints geven om het juiste antwoord te raden. Ook kan de leerkracht een gesprek stimuleren door het kind een opdracht mee te geven, bijvoorbeeld: bespreek met mama of papa welke feesten jullie allemaal kennen en welke je het leukste vindt. Ter ondersteuning van het gesprek kunnen kind en ouder samen een tekening maken. Omdat de ouders mogelijk leesproblemen hebben, is het raadzaam om, zeker in het begin, leesopdrachten te vermijden.

Drie stappen

Hoewel dit soort ouder-kind activiteiten maar 20-30 minuten in beslag nemen, geven de wekelijkse terugkeer en de opbouw ervan een belangrijke impuls aan het gesprek. Deze opbouw bestaat uit drie stappen: 1) rolstimulering van de ouder, 2) ouders helpen taal prioriteit te geven (en niet het eindresultaat) en 3) het taalgebruik uitbreiden: meer woorden en meer abstractie.

Verder lezen

Dit artikel is een samenvatting van het artikel in de nieuwe Sardes Special ‘De Stem van ouders voor succesvolle samenwerking’. In het volledige artikel beschrijft Martine van der Pluijm de belangrijkste inzichten en handvatten die haar onderzoek heeft opgeleverd.

Bron: Kinderopvang Totaal

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

AdvertentieAbonneren op lentenummer
Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan