Nederland weer gezonder maken door alle jonge kinderen meer groente te laten eten. Dát is waar prof. dr. Koen Joosten zich sterk voor maakt. Onderzoek toont het belang hiervan aan. Zo werkt het huidige eetpatroon bij kinderen in de leeftijd 1-3 jaar voedingstekorten in de hand, zoals ijzertekorten, tekort aan omega-3 vetzuren, visvetzuren, vezels en vitamine D. “Het is van groot belang om deze ontwikkeling een halt toe te roepen.” In dit verband pleit hij voor het preventief screenen van voeding- en leefstijlgewoontes van jonge kinderen. “Dat is dé ingang om potentiële gezondheidsrisico’s vroegtijdig te herkennen en aan te pakken. Een gezond eetpatroon is de kapstok voor een gezonde levensstijl.”
Een ongezonde leefstijl op jonge kinderleeftijd draagt bij aan het ontstaan van gezondheidsklachten als overgewicht, bijziendheid, gewrichtsklachten en cariës. Daar komt ook nog eens bij dat een aanzienlijk deel van de Nederlandse kinderen de beweegrichtlijnen niet haalt. Zorgelijk in dit verband is dat de beeldschermtijd van jonge kinderen alsmaar toeneemt.
Andere behoeften
Het terugdringen van de onwetendheid op dit gebied is een eerste ingang naar een gezonder eetpatroon. “Het opgroeiende kind heeft heel andere voedingsbehoeften dan volwassenen”, legt Joosten uit. “Dat wil zeggen, andere benodigde hoeveelheden en verhoudingen van micro- en macronutriënten. Zo hebben kinderen in het eerste levensjaar een veel hogere energie- en eiwitbehoefte per kg lichaamsgewicht. Ook zijn bij peuters de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid ijzer 5 keer, calcium 3,5 keer en vitamine D zelfs 7 keer zo groot als bij volwassenen.”
Het dagelijks eetpatroon van jonge kinderen voldoet hier bij lange na niet aan, toont een recente voedselconsumptiepeiling onder 1-3-jarigen in Nederland aan. “Hieruit blijkt onder meer dat peuters te weinig fruit, groenten, noten en vis eten. Ook neemt slechts 59% specifiek de aanbevolen vitamine D suppletie. Daar staat tegenover dat ze dagelijks te veel energie en eiwit, verzadigde vetzuren, zout en ongezonde snacks binnenkrijgen.”
Aanleren gezond eetpatroon
Joosten benadrukt dat het aanleren van een gezond eetpatroon niet vroeg genoeg kan beginnen. Zorgprofessionals rond zwangere vrouwen en gezinnen met jonge kinderen spelen hierin een sleutelrol. “Het aanleren van groente eten begint namelijk al in de baarmoeder. Door in het laatste trimester van de zwangerschap gevarieerd groenten te eten, wordt die smaak doorgegeven aan het kind in de buik. Bij de eerste oefenhapjes op de leeftijd van 4 maanden zal de baby de smaken dan herkennen. Het eten van groenten verloopt dan direct makkelijker. Bij het jonge kind is het herhaald aanbieden van groenten, wel 10 tot 15 keer, één van de belangrijkste adviezen. Bij peuters en kleuters moet je als ouders bijna planmatig te werk gaan om het kind genoeg groenten te laten eten.”
Signaleringsinstrument
Zorgprofessionals hebben op dit alles direct invloed. Om hen hierin te ondersteunen, is onlangs het leefstijlprogramma FLY-Kids ontwikkeld. “FLY-Kids is een signaleringsinstrument om eenvoudig en snel de leefstijl van kinderen in de leeftijd van 1 tot en met 3 jaar in kaart kan te brengen. Je kunt FLY-Kids onder meer inzetten als gesprekstool bij bezoek aan het consultatiebureau. Aan de hand van tien vragen krijg je zicht op ongunstige leefstijlgewoonten. Vervolgens kunnen vroegtijdig interventies worden ingezet om de risico’s van een ongezonde leefstijl te verminderen.” Daarbij horen ook gezonde adviezen. “Bijvoorbeeld een ‘leren lustenplan’ met het kind op te stellen.”
Prof. dr. Koen Joosten is Kinderarts-intensivist en hoogleraar kindergeneeskunde in het Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis. In 1999 promoveerde hij op het onderwerp metabole, hormonale en voedingsascpecten van het ernstig zieke kind. Hij zette zijn onderzoeksactiviteiten op dit gebied voort en heeft vele PhD-projecten in voeding en metabolisme begeleid.
Sinds 2019 is hij hoogleraar “voeding en metabolisme van het zieke kind” in het ErasmusMC in Rotterdam. Prof. Joosten is tevens lid van verschillende voedingscommissies; is voorzitter van de expertisegroep voeding van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskinder, voorzitter van het platform gezonde voeding kinderen 0-4 jaar, bestuurslid van het Kenniscentrum Ondervoeding en voorzitter van de Special Interest Group Pediatrics van ESPEN. Hij is associate editor van het vaktijdschrift Clinical Nutrition. Hij heeft meer dan 270 peer-reviewed artikelen gepubliceerd.
Zie ook:
