Huisartsen zijn wettelijk verplicht om bij ieder kind dat op de huisartsenpost komt een standaard vragenlijst voor kindermishandeling in te vullen. Hierdoor worden echter maar twee op de honderd kindermishandelingen opgespoord. Bovendien leiden ze tot een groot aantal onterechte verdenkingen. Daarom is een letselspecifieke screening noodzakelijk.
Dat concludeert arts-onderzoeker Maartje Schouten in haar promotie-onderzoek aan UMC Utrecht. Jaarlijks worden 34 op de duizend kinderen mishandeld in Nederland, in totaal 119.000 kinderen. Daarnaast overlijden jaarlijks ongeveer 15 kinderen door mishandeling. Het is dus ontzettend belangrijk dat artsen hier alert op zijn.
Protocol
De Inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) stelde in 2011 verplicht dat alle huisartsenposten en spoedeisende hulp (SEH)-afdelingen een screeningsprotocol met screeningsinstrument voor kindermishandeling moeten gebruiken. Een screeningsinstrument bestaat uit meerdere vragen over bijvoorbeeld het letsel, ontwikkelingsstadium van het kind en gedrag van ouders. Bij ieder bezoek van een kind aan de huisartsenpost of SEH, ongeacht de reden van het bezoek, is de arts verplicht de vragenlijst te doorlopen voordat hij verder kan in het systeem.
Ernstige consequenties
Maartje Schouten, arts-onderzoeker bij het Wilhelmina Kinderziekenhuis, onderzocht de werking van deze screeningsinstrumenten. Als een arts een vraag afwijkend invult, dan is de uitslag van dit instrument positief. Dat betekent dat er een vermoeden is van kindermishandeling. Uit het onderzoek van Schouten blijkt dat per honderd kindermishandelingen er twee worden opgespoord. “We missen er dus nog ontzettend veel en dat is zorgelijk. Kindermishandeling, welke vorm dan ook, kan ernstige consequenties hebben voor de korte en/of lange termijn.“ Bovendien bleken er van de honderd verdenkingen 92 onterecht.
Letsel specifieke screening
Nederland is het enige land ter wereld dat zo’n algemeen screeningsinstrument verplicht gebruikt. Schouten pleit voor een letsel specifiek screeningsinstrument. “De screening nu is te generiek, waardoor het logisch is dat je dingen mist.” Verschijnselen die mogelijk wijzen op kindermishandeling zijn brandwonden, breuken of blauwe plekken bij jonge kinderen. “Als je een bijzondere beenbreuk opmerkt, dan kun je daar met een letsel specifieke vragenlijst beter op in gaan om te bepalen of het zeer waarschijnlijk om kindermishandeling gaat of niet.”
Scholing huisartsen
Daarnaast beschrijft Schouten dat het vooral nuttig is om huisartsen meer scholing op dit onderwerp te geven. Huisartsen krijgen een halve dag scholing op het gebied van kindermishandeling. “Huisartsen op een huisartsenpost geven aan dat ze het soms lastig vinden om kindermishandeling vast te stellen, omdat ze bijvoorbeeld de voorgeschiedenis niet kennen en dus bang zijn om een verkeerde diagnose te stellen. Daarbij vinden artsen het moeilijk om het gesprek aan te gaan. Meer scholing zorgt voor meer bewustwording en zelfvertrouwen bij een huisarts.”
