Ook baby’s, peuters en kleuters hebben helaas te maken met huiselijk geweld. Vaak resulteert dit in traumatische ervaringen waarvan de effecten in volgende generaties kunnen doorwerken. Bovendien komt het regelmatig voor dat deze kinderen in hun volwassen leven het gedrag van hun ouders herhalen. “Heel onwenselijk natuurlijk”, geeft Karine Zuidgeest aan. “Gelukkig is dit patroon van intergenerationeel trauma via gerichte behandeling te doorbreken.”
In een interview met VROEG blikt Karine vooruit op haar bijdrage aan het Congres Kindermishandeling bij baby’s, peuters en kleuters.
Hoe komt het dat de effecten van traumatische ervaringen zo vaak in volgende generaties doorwerken?
“We weten tegenwoordig dat de mogelijkheid tot het reguleren van stress en het aangaan van verbindingen al vanaf de tijd in de baarmoeder in ontwikkeling zijn. Al in deze fase leert het kind wat veilig en wat niet veilig is. Vanaf dit moment wordt het alarmsysteem van de nog ongeboren baby als het ware ingesteld. In de jaren na de geboorte wordt dit steeds verder geoptimaliseerd, met als doel dat het kind zich kan ontwikkelen en weet wat veilig en niet veilig is. Stress en trauma van de ouders werkt in deze periode door in het stresssysteem van het kind. Hetzelfde geldt voor een traumatische gebeurtenis die het jonge gezin meemaakt. Kinderen zijn namelijk bijzonder afgesteld op de signalen van de ouder en internaliseren deze. Ze nemen als een spons de angst van de ouder over, waardoor de gevolgen van traumatische gebeurtenissen generaties lang kunnen doorwerken.”
Welke invloed kan dit hebben op de ontwikkeling van kinderen?
“Als een ouder de overtuiging heeft dat de wereld onveilig is, kan de ouder angst uitstralen. En als de ouder overtuigd is dat hij waardeloos is, zal deze mogelijk continue bevestiging aan het kind vragen. In plaats van dat ouders kunnen voorzien in de behoeften van het kind, geldt het omgekeerde. Van het kind wordt dan verwacht dat het voorziet in de behoeften van de ouders. Hiermee bouwen de ouders onbedoeld en onbewust mee aan een verstoord zelfbeeld en wereldbeeld van het kind. Hetzelfde gebeurt als een kind op jonge leeftijd gebukt gaat onder mishandeling of misbruik.”
Wat zijn de mogelijkheden om via gerichte behandeling het patroon van intergenerationeel trauma te doorbreken?
“Aanknopingspunten hiertoe komen naar voren in het onderzoek ‘Samen Stap voor Stap vooruit’ waaraan ik heb meegewerkt. Dit onderzoek richt zich op effectieve vormen van behandeling voor gezinnen met baby’s, peuters en kleuters na huiselijk geweld. Met name in deze doelgroep van heel jonge kinderen is nog weinig bekend over effectieve vormen van behandeling, terwijl juist deze kinderen erg kwetsbaar zijn. Binnen het onderzoek krijgen ouders een kortdurende gehechtheidsbevorderende interventie aangeboden, de NIKA. Aanvullend ontvangt de ouder EMDR-therapie als er sprake is van een klinische mate van traumaklachten. De ouder krijgt dus enerzijds individueel behandeling terwijl anderzijds wordt gefocust op de ouder-kindinteractie en de opvoedvaardigheden van de ouder. Het onderzoek toont aan dat via een dergelijke behandeling een duurzame verbetering in de gezinssituatie is te bewerkstelligen. Met andere woorden: de intergenerationele overdracht van traumatische gebeurtenissen is te voorkomen.”
Deelsessie tijdens congres
Tijdens het de 2023-editie van het VROEG-congres over Kindermishandeling verzorg je een deelsessie. Wat is de rode draad van je lezing?
“Eerst neem ik de deelnemers mee in het hoe en waarom van het onderzoek. Daarna ga ik dieper in op de mogelijkheden van hulpverleners rond het jonge kind om de intergenerationele overdracht van huiselijk geweld te doorbreken. Vervolgens illustreer ik het belang van inzet van NIKA en EMDR na huiselijk geweld aan de hand van een casus. Via deze insteek hoop ik de deelnemers handvaten te geven voor het doorbreken van het patroon van huiselijk geweld.”
Geef je op voor het congres op 20 september
De presentaties van het congres worden ook opgenomen. Het is dus mogelijk om je óf voor de live versie van het congres óf voor de online variant op te geven. Online heb je vanaf 1 november een maand lang de tijd om alle presentaties terug te kijken. In allebei de gevallen heb je als abonnee van het VROEG-magazine een flinke korting.
Naar de congrespagina op de website van Euregionaal Congresburo >
