De ‘Expertgroep trauma en kindermishandeling’ van het Kenniscentrum Kinder‐ en Jeugdpsychiatrie bestaat tien jaar. In die periode is veel bereikt, maar het blijft van groot belang om de kennis over kindermishandeling onder zorgprofessionals te vergroten. Niet alleen om het leed nu te verminderen, maar ook omdat trauma en kindermishandeling zijn gerelateerd aan ziekten zoals diabetes, hart‐ en vaatziekten en kanker op latere leeftijd. Preventie begint met gedegen kennis over welk gedrag schadelijk is voor kinderen schadelijk.
Binnen de expertgroep werken vijf kinder‐ en jeugdpsychiaters, in samenspraak met ervaringsdeskundigen, aan de verbetering van preventie, diagnostiek en behandeling van de gevolgen van kindermishandeling. “Wij hebben de kennis waarom trauma en kindermishandeling schadelijk zijn”, vertelt Marie‐José van Hoof, initiator en voorzitter van de jubilerende Expertgroep, op kenniscentrum-kjp.nl. “Daarom hebben wij de verantwoordelijkheid om die kennis te verspreiden. Laten we zorgen dat alle volwassenen zich realiseren wat kinderen nodig hebben om veilig op te groeien. Als dit betekent dat ouders zelf nog bagage uit het verleden op te ruimen hebben, dat het dan noodzakelijk is om dat te doen in het belang van het kind.”
Klachtenprofiel
In het afgelopen decennium heeft de Expertgroep een kwaliteitsstandaard vastgelegd in de vorm van wetenschappelijk onderbouwde, klinisch toepasbare richtlijnen. Niettemin blijft het bevorderen van gedegen kennis omtrent kindermishandeling onder professionals van groot belang. Van Hoof: “De directe gevolgen van kindermishandeling op het psychosociaal functioneren van het kind worden teruggezien in diverse symptomen, die verder reiken dan de diagnose posttraumatische stressstoornis. Het klinisch klachtenprofiel van deze vroegkinderlijk interrelationeel getraumatiseerde kinderen en jongeren bestaat uit PTSS, angst en depressieve klachten, emotieregulatie‐, gehechtheids‐ en gedragsproblemen. Dit wordt het beste samengevat door het begrip developmental trauma disorder, alleen is dat begrip nog niet opgenomen in de DSM‐5.”
Kindermishandeling betekent levenslang
Van Hoof wijst erop dat de gevolgen voor psychische en lichamelijke gezondheid levenslang zijn. “We weten steeds meer over hoe trauma de genen, immunologie en het functioneren van de hersenen beïnvloedt. Trauma en kindermishandeling zijn gerelateerd aan ziekten zoals diabetes, hart‐ en vaatziekten en kanker, die op volwassen leeftijd leiden tot voortijdig overlijden, zoals de ACE‐study laat zien. De persoonlijke, maatschappelijke en economische impact is groot ten gevolge van problemen met scholing, werk, en functioneren in relaties. Jaarlijks leiden de gevolgen van kindermishandeling in Nederland tot miljarden aan extra gezondheidskosten.” De Expertgroep bepleit dan ook om bijzondere aandacht te besteden aan voorkoming, vroegtijdige onderkenning en snelle, effectieve traumabehandeling van kind en gezin.
Preventie
“Preventie begint met gedegen kennis over welk gedrag van volwassenen voor kinderen schadelijk is,” zegt Alfons Crijnen, lid van de Expertgroep. “Volwassenen die kwetsbaar zijn en dit uit onmacht doen, hebben vroegtijdig hulp nodig. De vraag is natuurlijk: wie beoordeelt ouders en de kwaliteit van het ouderschap en de ouder‐kindrelatie vanaf de preconceptie en conceptie. De veiligheid van het kind heeft daarbij natuurlijk de eerste prioriteit.”
Het programma Voorzorg heeft hierin volgens Crijnen grote stappen gezet, met name door in een vroeg stadium ouders met een hoog risico op mishandeling te onderscheiden en op die manier daadwerkelijk preventie te kunnen realiseren. Een vaak onderbelicht aspect is ook de directe ondersteuning van de jeugdige slachtoffers: wie praat er met de kinderen? “In de multidisciplinaire aanpak pleiten wij steeds voor een eenvoudige organisatie voor deze complexe problematiek. Daarin moet altijd plaats zijn voor de dialoog met het kind zelf, door een gekwalificeerde professional: een kinderpsychiater of een psychotherapeut.”
Kindcheck
In dit verband dringt Crijnen aan op consequente toepassing van de zogenoemde kindcheck, een onderdeel van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, bedoeld voor professionals die werken met volwassen patiënten om de veiligheid van eventueel betrokken kinderen zeker te stellen.
Marie-José van Hoof en Alfons Crijnen verzorgen met collega’s de workshop Veiligheid bij geweld en mishandeling tijdens het congres Van wijk tot wetenschap op 23 november 2017
Bron: kenniscentrum-kjp.nl
