Nogal wat jonge kinderen hebben te maken met een chronische depressieve moeder. Zijn zij hier langere tijd aan blootgesteld, dan vermindert hun vermogen om zich in te leven in de gevoelens of de gedachtegang van anderen. Aldus een nieuwe studie die is gepubliceerd in het Journal of the American Academy of child and adolescent psychiatry (JAACAP). De studie biedt aanknopingspunten voor toekomstige interventies om de effecten van de depressiviteit op de psychosociale ontwikkeling van kinderen te verminderen.
Israëlische onderzoekers hebben een groep kinderen van moeders met een depressie gevolgd. Dit gebeurde vanaf de geboorte tot de leeftijd van elf jaar. Zij hebben de effecten onderzocht van de depressie op het inlevingsvermogen op andermans leed bij hun kinderen.
Opzet studie
Bij de studie waren 27 kinderen betrokken van moeders met depressieve klachten en 45 kinderen in een controlegroep. De onderzoekers gingen bij negen maanden en zes jaar op huisbezoek om de interactiepatronen tussen moeder en kind te onderzoeken. Verder waren de kinderen uitgenodigd voor een zogenaamde MEG-sessie (magneto encephalografie) op de leeftijd van 11 jaar. Bij dit onderzoek wordt op een niet invasieve manier de magnetische activiteit van de hersenen gemeten.
Verminderde empathie
Depressieve moeder vertonen vaak intrusief gedrag. Intrusiviteit is een negatief aspect van controlerend gedrag, waardoor er geen oog is voor de behoeften van een kind. Dit leidt tot boosheid, irritaties of het hardhandig behandelen van kinderen. Vaak reageren kinderen hierop door hun blik af te wenden, contact te vermijden of door zich terug te trekken om zichzelf te beschermen. Ook ervaren zij in de interactie met moeder meer frustraties, waardoor zij agressie en ongereguleerde boosheid uiten.
“We waren verbaasd te zien dat depressie van de moeder bij de 11-jarigen direct was gerelateerd aan de verminderde mogelijkheden om zich in te kunnen leven in andermans pijn”, aldus hoofdauteur professor Ruth Feldman. Een mogelijke verklaring is dat ze meer moeite hebben om de arousal, de hoge activatietoestand van het centrale en autonome zenuwstelsel. te reguleren, omdat ze op jonge leeftijd al bloot zijn gesteld aan veel disstress. Waren de interacties tussen moeder en kind echter beter op elkaar afgestemd en was de moeder minder intrusief, dan bleek de verwerkingscapaciteit van de hersenen op dit gebied sterker.
Veerkracht mobiliseren
Het is volgens Feldman bemoedigend om de rol van interacties in de bevindingen te zien. “Depressieve moeders later vaak minder synchrone en meer intrusieve interacties zien met hun kinderen. Dat kan een deel van de verschillen verklaren. In die zin markeert onze studie een mooi aanknopingspunt voor toekomstige interventies om de effecten van de depressieve van de moeder op de psychosociale ontwikkeling van de kinderen te doen verminderen. De voornaamste klinische vraag wordt nu welke strategieën het meest effectief zijn om de interactiepatronen tussen depressieve moeders en hun kinderen te verbeteren. Wanneer we in staat zijn om deze moeders te helpen meer afgestemd en minder intrusief te zijn, kan dit genoeg zijn om de veerkracht bij hun kinderen te mobiliseren.”
Vervolgonderzoek
Momenteel bestudeert het onderzoeksteam onder meer hoe depressies van moeders gerelateerd zijn aan stresshormonen van de kinderen, hun gedragsempathie en hun neurale reactie op verbondenheid. Feldman heeft ook plannen om interventiestrategieën die zich richten op de interactiepatronen te onderzoeken. Zij hoopt dat deze strategieën de geestelijke gezondheid en de sociale aanpassingen van kinderen van moeders met een depressie zal verbeteren. “Zou het niet interessant en veelbelovend zijn als een interventie die is gericht op synchrone moeder-kindinteracties tevens het voorkomen van psychopathologie bij kinderen van depressieve moeders kan verminderen?”
Maternal Depression May Reduce Child’s Empathy (JAACAP)
Maternal Depression Across the First Years of Life Impacts Children’s Neural Basis of Empathy (Elsevier)
