Juist jonge kinderen worden het meest slachtoffer van mishandeling, seksueel misbruik en verwaarlozing. “De hulpverlening moet aan deze doelgroep veel meer aandacht besteden”, vindt klinisch psycholoog Aafke Scharloo. “Het aanpakken van kindermishandeling vraagt om meer lef.” Op 22 november geeft zij een lezing over dit onderwerp met als titel ‘Mishandeling en misbruik van baby’s en jonge kinderen: Je gaat het pas zien als je het door hebt!’.
“Er zit een gat tussen aan de ene kant wat we weten uit de literatuur over hoe vaak jonge kinderen slachtoffer worden en aan de andere kant hoe vaak we het daadwerkelijk signaleren. We hebben dus het nodige in te halen”, constateert drs. Aafke Scharloo, gespecialiseerd in kinderen met ontwikkelingsproblemen, seksueel misbruik , mishandeling en trauma.. “Een andere reden om veel meer aandacht te besteden aan die vroege signalering is dat het niet zomaar stopt. Je moet er snel bij zijn om de schade zoveel mogelijk te beperken en kinderen goede kansen in het leven te geven. We weten dat langdurige mishandeling en verwaarlozing leidt tot schade in het neurologisch systeem. Dat wil je natuurlijk voorkomen. Daar komt bij dat jonge hersentjes nog plastisch zijn en zich relatief snel kunnen herstellen, een reden te meer om snel tot handelen over te gaan.”
Gebrek aan focus
Eerste dilemma bij het vroegtijdig herkennen van kindermishandeling is dat heel kleine kinderen het niet zelf kunnen vertellen. “De vraag is dus hoe je er wel achter komt”, geeft Scharloo aan. “Consultatiebureaus doen zeker goed werk op dit gebied, maar zien kinderen heel fragmentarisch. Een ander aspect is dat we voornamelijk kijken naar kindsignalen. Als het kind het zelf niet kan zeggen, dan moet er sprake zijn van extreem blauwe plekken of verwondingen wil je er wat mee kunnen doen. Tenminste, zo denkt men er veelal over. Ten onrechte.” Een factor die volgens haar eveneens meespeelt in signaleren, is de onbewuste aanname dat dit niet gebeurt bij jonge kinderen. “Zeker als het gaat om seksueel misbruik hebben we te veel het idee dat dit op puberleeftijd plaatsvindt. Dat is beslist niet zo, maar gevolg is wel dat de focus te weinig gericht is op de kleintjes.”
Oog voor oudersignalen
Er is Scharloo veel aan gelegen de cijfers terug te dringen. Hoe kan dit binnen bereik komen? “Wat ik belangrijk vind, is dat zorgprofessionals zich niet blind staren op kindsignalen. Men treedt nu vaak niet handelend op als er geen blauwe plekken zijn en het op school best goed gaat. Maar ook dan kan er wel degelijk iets aan de hand zijn. Uit onderzoek weten we bijvoorbeeld dat oudersignalen in veel grotere mate bij kunnen dragen aan het herkennen van kindermishandeling dan nu gebeurd. Ik pleit er dan ook voor om bij een onderbuikgevoel vooral naar de omgeving en de ouders te kijken. Alleen zijn we dat helemaal niet gewend in hulpverlenend Nederland. We kijken altijd alleen maar naar het kind, overigens vaak ook nog zonder met het kind zelf te praten, en daardoor missen we ongelooflijk veel.”
Lezing
In haar lezing op 22-11-2017 zal Aafke Scharloo in een boeiend betoog, afgewisseld met casuïstiek, duidelijk maken waarom de hulpverlening tal van kansen mist om snel en effectief in te grijpen in situaties waar sprake is van kindermishandeling. >> Lees verder
