Het standaard beleid rond stuwing en borstontsteking staat ter discussie door een nieuw internationaal protocol van de Academy of Breastfeeding Medicine (ABM). In dit protocol wordt de ontstekingsreactie zelf als basis van het probleem gezien, in combinatie met overprikkeling van het borstweefsel. De zwelling die ontstaat door de ontstekingsreactie vermindert de doorstroom in de borst. Aangeraden wordt een borstontsteking vooral te koelen en juist niet te masseren, extra aan te leggen en/of te kolven.
Door Veronique Thijssen-Spaan
Het ABM protocol, getiteld, #36 Mastitis Spectrum, is in april/mei 2022 gelanceerd. Het voorgestelde beleid is niet langer gericht op opheffen van een verstopping, maar op het verminderen van de ontstekingsreactie. Dit kan door behandeling met koude, vederlichte massage, paracetamol, Ibuprofen en rust.
Werkdocument bij nieuwe protocol
Voor de meeste mensen in de zorg rond moeder en kind zullen minstens een paar aanbevelingen in deze richtlijn twijfel of irritatie oproepen. De uitdaging ligt erin hoe we daar mee omgaan. Alles afwijzen, alleen omdat het nog geen Nederlands protocol is, vertraagt vernieuwing in de zorg. Daar staat tegenover dat het te vroeg is om alles meteen helemaal over te nemen. Bovendien passen sommige voorgestelde behandelmethodes niet in de Nederlandse (medische) praktijk.
Voor de Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen (NVL) reden om in samenwerking met de Vereniging Specialisten Borstvoeding en Babybegeleiding (VSBB) een werkdocument te maken. Hierin zijn de voorgestelde veranderingen overzichtelijk weergegeven. Ook de discussiepunten komen aan bod.
Aanbevelingen bij borstontsteking
Brede aanbevelingen voor alle aspecten van een borstontsteking luiden als volgt:
- Stel moeder gerust dat de symptomen ook overgaan met niet-medicamenteuze of heel actieve behandeling.
- Geef informatie over normale fysiologie van de voedende borst: knobbels en bobbels horen erbij.
- Besteed aandacht aan het algemeen welzijn van de moeder: help haar fysieke en mentale rust te krijgen zodat ze kan herstellen. Hierbij kan inschakelen van het netwerk van de ouders nodig zijn.
- Een holistische benadering gericht op verminderen van angst en spanning en het bevorderen van rust en ontspanning zijn belangrijk.
Inzet hulpmiddelen
Bij de inzet van hulpmiddelen gelden voor tepelhoedjes en kolfapparaten de volgende aandachtspunten:
Tepelhoedjes
Gebruik van tepelhoedjes wordt afgeraden omdat de veiligheid en de effectiviteit van gebruik niet bewezen zijn en de hoedjes de melkstroom kunnen belemmeren. In de dagelijkse Nederlandse praktijk zijn bij zowel premature als à terme baby’s wel goede ervaringen met de inzet van tepelhoedjes. Lactatiekundig uitgangspunt is uiteindelijk, als aanleggen ondanks goede begeleiding niet lukt, liever kind aan de borst met tepelhoed dan een volledig kolvende moeder.
Kolfapparaten
Ook de inzet van kolfapparaten wordt zoveel mogelijk ontraden. De redenen hiervoor zijn:
- Mogelijke borst- en tepelschade door verkeerd gebruik van een kolf;
- Minder goede lediging van de borst door niet fysiologische werking van een kolf;
- Verstoring van het microbioom door gebruik van de kolf; dit zou mogelijk ook gelden voor gebruik van tepelhoedjes;
- Overproductie door te intensief stimuleren van melkproductie.
In de praktijk betekent dit dat aanvullend kolven bij klachten die wijzen op een borstontsteking niet (meer) wordt aangeraden. Fysiologisch op gang houden van moedermelkproductie door middel van kolven als de baby niet aan de borst drinkt is wel relevant. Gedegen kennis van oude én nieuwe inzichten kan helpen om samen met cliënten en andere zorgprofessionals maatwerk te bieden. De NVL hoopt met dit document daar een aanzet toe te geven.
Let op het gaat om protocol 36, nu alleen nog in het Engels beschikbaar. Protocol 4 is de oude versie.
Veronique Thijssen-Spaan is voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen
Website: nvlborstvoeding.nl
Zie ook:
