Recensie ‘Spelen in uitdagende hoeken’ door Betsy van de Grift

Met ‘Spelen in uitdagende hoeken’ beoogt auteur Bianca Antonissen leerkrachten van kleutergroepen beter gebruik te laten maken van de beschikbare tijd, de ruimte en het budget. Hoe? Door de hoeken in te richten waar kinderen worden gestimuleerd tot rijk spel. Van kaft tot kaft is merkbaar hoe sterk ze gedreven wordt in haar visie. Minpuntje is de wat dunne onderbouwing, maar dat neemt niet weg dat het boek kan bijdragen aan het verrijken van het professioneler speelaanbod in de klassen.

Rijk spel, stelt Bianca Antonissen is een voorwaarde om te leren voor kleuters. De algemene indruk van dit boek is dat het echt vanuit de nabijheid met kleuterleerkrachten geschreven is. Bianca schreef het als een ‘ik boek’: zij richt zich met tips, haar visie en theorie tot de leerkrachten. De indeling is kraakhelder en wordt consequent gevolgd. Deel één behandelt vooral theorie en de randvoorwaarden voor het werken met hoeken, deel twee gaat tot in detail in op wat uitdagende hoeken in de kleuterklas zouden kunnen zijn. De toon is praktisch en staat dicht bij de dagelijkse uitvoering die nou eenmaal niet ideaal is. Niet alleen vertelt de auteur over haar eigen visie en aanbevolen aanpak, ook gaat zij bij herhaling in op vragen die zij in het veld heeft gehoord.

Relevantie en urgentie

Het onderwerp, speelhoeken in de kleuterklas, is geen hype of tendentieus onderwerp. Integendeel. Uit het boek blijkt dat het werken met speelhoeken in een kleuterklas heel gebruikelijk is. Toch merkt Bianca ook op dat er veel vragen leven over de hoeken. Zij geeft over dat onderwerp al langer workshops aan kleuterleerkrachten. Uit het boek krijg ik de indruk dat de schrijfster van mening is dat er best meer aandacht zou mogen zijn voor de hoeken en het spelen van kleuters in het algemeen. Hoewel zij ergens in het boek schrijft dat elke visie oké is, blijkt tegelijkertijd dat zij zorgen heeft over bijvoorbeeld de fysieke ruimte in de kleuterklas en het besteedbare budget voor speelhoeken. Zij benadrukt ook dat in tegenstelling tot wat soms gedacht wordt, spelen niet hetzelfde is als op een speelse manier opdrachten uitvoeren. Het is in die zin wel een boek met een missie.

Theoretische onderbouwing

‘Spelen in uitdagende hoeken’ is bij uitstek een praktisch boek. En tegenover die sterke kant staat mijns inziens dat de theoretische onderbouwing wat zwakker is.

In deel één, over spel en het inrichten van boeken komen enkele bekende theorieën summier aan de orde en in hoofdstuk vier van deel één behandelt de auteur het onderwerp spelbegeleiding op inspirerende wijze. Dat had wat mij betreft met meer verdieping mogen zijn.

De bronnen die de auteur heeft gebruikt worden incidenteel als voetregels genoteerd. Er is behalve dat, geen literatuurlijst toegevoegd. Daarmee had voorkomen kunnen worden dat statements, zoals bijvoorbeeld over aanmaak van verbindingen in de hersenen, in de lucht blijven hangen zonder theoretische of wetenschappelijke onderbouwing. Jammer vind ik het dat de term ‘betrokkenheid’ veelvuldig, maar ook onvoldoende verdiept werd gebruikt. Hoewel de auteur dit (Vlaamse) wetenschappelijk construct in het theoretisch deel heeft geïntroduceerd, lijkt het erop dat in het boek de term niet voortdurend eenduidig wordt gebruikt: in de zin van de theorie van ‘welbevinden en betrokkenheid’, maar ook als ‘kinderparticipatie’. Juist omdat ‘betrokkenheid’ in de visie van de auteur zo’n grote rol speelt, was een meer wetenschappelijk en theoretisch fundament wenselijk geweest.

Toepasbaarheid

Het boek is op meerdere manieren uitstekend toepasbaar lijkt me. Ten eerste voor de individuele leerkracht. Maar ook voor een team van kleuterleerkrachten: met dit boek in de hand kan er echt gestreefd worden naar verdieping van het vak en een professioneler speelaanbod in de klassen. Ook kan het boek een bijdrage leveren om voor de kleuterklas binnen de school of zelfs binnen de stichting een betere (financiële) positie te krijgen. Het boek is daarin opmerkelijk activistisch.

Meer over: Spelen in uitdagende hoeken >>

Na een carrière in de zorg vervulde Betsy van de Grift drie bestuursfuncties in de kinderopvang. Ook was zij enkele jaren directeur van de stichting BKK. Vanuit haar eigen onderneming publiceert zij inmiddels 10 jaar boeken en artikelen met een neurowetenschappelijke benadering van vraagstukken in kinderopvang en kleuteronderwijs. Ook is zij mede-eigenaar en bestuurder van een kinderopvangonderneming. 

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan