Communicatie is het fundament van onze sociale interacties. “Juist daarom vormt weinig communicatie een rem op de sociale-emotionele ontwikkeling van jonge kinderen”, benadrukt dr. Cristina Colonnesi. “Hetzelfde geldt voor niet passende of ambivalente communicatie.” Zij wijst in dit verband op de voortdurende dans om aandacht van baby’s, peuters en kleuters. “Daar gericht op inspelen is van groot belang.”

Dr. Cristina Colonnesi: “De vroege communicatie tussen ouder en kinderen verloopt minder goed in het geval van ouderlijke stress of depressie”

Communicatie ligt aan de basis van onze sociale interacties. “We communiceren via gericht kijken, taal, gebaren, gezichtsuitdrukkingen, hoofd- en lichaamsbewegingen. Baby’s leren, vooral tijdens de interactie in de eerste maanden, met hun ouders te communiceren. Het is voor hen dé manier om    hun behoeftes, emoties, wensen en gedachten over te brengen.”

Eerste sociale lach

Colonnesi wijst er in dit verband op dat juist op jonge leeftijd ons sociale leven zich vormt. “Denk maar eens aan de interacties tussen baby’s en ouders. Zij laten dan allerlei gedrag zien in de vorm van geluiden en gezichtsuitdrukkingen. Of aan de eerste sociale lach. Dat zijn de momenten waarop baby’s leren communiceren. Dat proces is bovendien van betekenis voor het leren reguleren van emoties. Als er iets mis gaat bij deze vroege interacties, kan dat enorme consequenties hebben voor de sociale ontwikkeling van het kind.  Dan denk ik onder meer aan depressiviteit van een ouder. Maar ook een laag niveau van mentaliseren speelt een rol. Autistische trekken bij ouders kunnen die vroege communicatie eveneens hinderen. Ook kinderen met een hoger risico op autisme zijn minder goed in staat om met hun ouders te interacteren tijdens de eerste levensjaren.”

Kijkrichting

Uit onderzoek komt naar voren dat wanneer een ouder naar het kind kijkt zonder een gezichtsuitdrukking of geluid, de baby snel onrustig wordt. “Het gaat zijn best doen om de ouder weer te betrekken. De kijkrichting is dus enorm belangrijk. Ouders die het perspectief van hun kinderen beter begrijpen, bijvoorbeeld hun gemoedstoestanden, zijn beter in staat om met het kind te interacteren. Dit heeft positieve effecten voor zowel de sociale als de emotionele ontwikkeling van het kind. Ook ouders die een mindfulness training volgen, raken beter in staat om met hun kinderen te interacteren.”

Observeren

Veel ouders zijn zich volgens Colonnesi nog te weinig bewust van de betekenis voor de ontwikkeling van vroege sociale interacties met hun baby. Dit aspect verdient meer aandacht, ook in de contacten met zorgprofessionals. “Contact maken via interactie met de interne wereld van een kind zijn essentiële componenten van een betere begeleiding. Het is nooit te vroeg om tegen het kind te praten of affectie te delen. Het gaat er vooral om dat ouders hun baby, peuter of kleuter beter leren begrijpen door goed te observeren. Dat zij zich realiseren dat hun kind een individu is met eigen wensen, gedachten en emoties.”

AdvertentieAbonneren op lentenummer

‘Communicatie op baby-, peuter-  en kleuterleeftijd
vormt fundament van sociale interacties’

In dit verband adviseert zij zorgprofessionals hier nadrukkelijk oog voor te hebben. “Let vooral op de emotionele communicatie. Plus wat je ziet te gebruiken in het begeleiden van ouders.” In dit kader vind Colonnesi het van belang dat onderzoekers hun bevindingen – maar ook uitdagingen en gedachten – delen met de mensen die in de praktijk werken. “Laten we elkaar vooral informeren over hoe we samen onze kennis, expertise en ervaring kunnen delen voor een betere ontwikkeling.”

Lezing over de dans om aandacht

Tijdens het Congres Vroegsignalering en Vroeghulp op 5 februari houdt Cristina Colonnesi een lezing over dit onderwerp. “Ik ga dan vooral in op de verschillende aspecten van de emotioneel-communicatieve dans tussen ouders en kinderen. Hoe ziet die interactie er uit? Wat laat recent onderzoek zien? Welke impact heeft dit op de sociale ontwikkeling van het kind? Hoe kunnen we de vroege ouder-kindinteractie verbeteren?” 

Programma 2020-editie VROEG-congres >>

Dr. Cristina Colonnesi werkt als Universitair docent Ontwikkelingspychopathologie aan de Universiteit van Amsterdam. Ze onderzoekt zowel de sociale en emotionele ontwikkeling in de baby- en in de kindertijd als de kwaliteit van de ouder-kindrelatie. Haar onderzoek is gericht op de normale en abnormale ontwikkeling en de processen en mechanismes in de jeugdinterventies.

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan