Laagopgeleide zwangere vrouwen roken bijna zes keer zo vaak als hoger opgeleide moeders in spe. Van de vrouwen die er wel in slagen om te stoppen begint 43 procent weer in het eerste jaar na de bevalling. Naïma Abouri van Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen dook achter de cijfers en sprak met deze moeders.
Het was erg lastig om de vrouwen te bereiken, vertelt projectleider NaÏma Abouri, die samen met Pharos-collega Marjolein Keij in opdracht van onderzoeksproject PROMISE het rapport ‘Ik wist dat ik wilde stoppen en gewoon een goede moeder wilde zijn’ schreef.
Schaamte
De schaamte onder de vrouwen is groot en naar een bijeenkomst over roken tijdens de zwangerschap zal deze doelgroep niet komen. Met hulp van zorgprofessionals is het toch gelukt om in gesprek te gaan met drieëntwintig aanstaande of net bevallen moeders en in een aantal gevallen ook partners en familieleden.
Het gaat om vrouwen die in een omgeving verkeren, waar roken de norm is, vertelt ze. De vrouwen kennen vaak ook geen mensen die erin geslaagd zijn te stoppen met roken. De zwangerschap dwingt deze groep – vaak voor de eerste keer – na te denken over gezondheid en gezond gedrag . Veel van de vrouwen roken meer dan een pakje per dag en komen vaak samen met anderen om te ‘klikken’ ofwel zelf sigaretten te maken. ‘Een stuk goedkoper dan een pakje kopen en ook een sociale activiteit. Het valt dan niet mee om als enige te stoppen.’
Dit betekent niet dat de vrouwen zich helemaal niet schuldig voelen, stelt Abouri: “Ze proberen wel te stoppen of te minderen. Daar zijn ze eigenlijk de hele zwangerschap mee bezig. Wanneer rook ik de volgende sigaret? Ze voelen zich ook schuldig wanneer ze op straat met een dikke buik of achter de kinderwagen een sigaret opsteken.”
Maatwerk
Abouri sprak met de vrouwen over hun verslaving, over de zwangerschap, over wat voor hulp ze nodig zouden hebben om te stoppen met roken. Het antwoord blijkt verre van eenduidig. Niets voor niets dat het percentage rokende zwangere vrouwen met een laag sociaal economische status al jaren even hoog is. Een simpele oplossing is er niet, stelt Abouri. “Maatwerk is nodig. De ene zwangere vrouw is de ander niet. De ene vrouw heeft behoefte aan meer kennis, de ander aan hulpmiddelen of coaching.”
Empathie
Abouri pleit voor empathie met de doelgroep. “Deze vrouwen hebben al zo’n laag zelfbeeld, ze voelen zich buiten de maatschappij staan. Ze hebben geen werk en dan kunnen ze ook nog niet eens stoppen met roken voor hun kind. Daarom is de toon van het gesprek en de juiste vaardigheden om het gesprek aan te gaan als professional ook zo belangrijk.”
Schrikbarend
Het gevaar is, zegt Abouri, dat zowel voor de vrouwen als voor de drukke zorgprofessional, roken het ondergeschoven kindje blijft. “Ik vond het schrikbarend dat veel van de vrouwen die ik heb gesproken, verwachten dat hun zoon of dochter later ook gaat roken. Ze hebben het eigenlijk al opgegeven en dat breekt echt mijn hart.”
Aanbevelingen
Een aantal aanbevelingen uit het rapport ‘Ik wist dat ik wilde stoppen en gewoon een goede moeder wilde’:
- Geef praktisch hulp en ondersteuning bij het stoppen
- Toon compassie in uw gezondheidsboodschap
- Houd er rekening mee dat moeders zijn opgegroeid in een wereld waar roken de norm is
- Denk samen met de moeders na over een alternatief leven
> Download ‘Ik_wist dat ik wilde stoppen en gewoon een goede moeder zijn’
Over PROMISE
PROMISE is een onderzoeksproject waarin nieuwe en vernieuwde manieren worden getest Om vrouwen te helpen rookvrij te zijn tijdens de zwangerschap én rookvrij te blijven na de Zwangerschap. Getest wordt of motiverende gesprekstechnieken, objectieve koolstofmonoxidemetingen en gebruik van nieuwe voorlichtingsmaterialen als gevolg hebben dat meer zwangere vrouwen met een lage sociaaleconomische status stoppen met roken. PROMISE wordt mede mogelijk gemaakt door de financiële steun van FNO (Fonds NutsOhra) en het ministerie van VWS. Het project wordt uitgevoerd door het Longfonds, het Trimbos-instituut en Pharos.
Bron: Pharos.nl
