Ik weet nog precies wat er door mij heenging toen de verloskundige me vroeg of ik weleens geweld meemaakte in m’n relatie. Het eerste was: Jij wilt mijn antwoord niet horen! Ik zag haar ongemak: wat als ik bevestigend zou reageren? Snel zei ik ‘nee’. Ik dacht direct daarna: Wat zou er gebeuren als ik nu ‘ja’ zou zeggen? Zou ze weten wat ze moet zeggen? Wat zou er na komen?
Maar in ieder geval stelde ze wel de vraag! Terecht, want 5 tot 10% van de zwangeren bekent aan de verloskundige dat er geweld is in de relatie. En maar liefst 70% van hen krijgt deze vraag níet van hun verloskundige of gynaecoloog, want het ongemak en gebrek aan vaardigheden is groot. Bovendien hebben veel gemeenten hun beleid en keten niet op orde.
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″] De columntekst, uitgesproken door Marilene de Zeeuw zelf, is ook via YouTube te beluisteren! [/su_note]
Ik moet nu ook denken aan één van m’n eerste vriendjes die me een keer een klap gaf tijdens een ruzie. En dat ik daarna verward dacht: ‘Het geeft niet.’ En dat hij de verkering daarna had uitgemaakt. En dat ik daar altijd nog spijt van heb. Dat had ik moeten doen natuurlijk. Uit zelfrespect. Maar zo gaat dat kennelijk. Voor de liefde en een mooi idee haal je gewoon de ruitenwisser over dit type ervaringen. En vervolgens worden er tussen de relationele problemen door kinderen geboren. Problemen die soms juist nog meer verergeren omdát er een kind is. Voor veel mensen juist een reden om langer bij elkaar te blijven. Tegen beter weten in er toch wat van willen maken.
Dit voorval bij de verloskundige heeft me scherp bewust gemaakt van hoe belangrijk het is moed op te brengen voor de herhaalde vraag naar verbaal en lichamelijk geweld in de levens van mensen die je professioneel treft. Maar ook hoe belangrijk het is om het antwoord te willen en kunnen horen als hulpverlener.
‘Juíst de zwangerschap is de periode
voor opbloeiend partnerrelatie geweld’
Dus daarom, om eens op je mobiel te oefenen of met je collega’s in intervisieverband, een aantal mogelijke reacties bij een bevestigende stilte op de vraag:
‘Wat spijt me dat voor jullie, wat naar. Het gebeurt meer stellen en ik kan je in contact brengen met iemand die je helpt.’
‘Willen jullie me er meer over vertellen? Er hoeft niks, maar het helpt om mee te denken wie jullie het beste hiermee kan helpen.’
‘Wat moeilijk voor jullie al die pittige ruzies. Dat is vast niet de relatie die jullie gedroomd hadden. Is er iemand uit jullie omgeving op de hoogte die kan helpen?’
Ja, je leest het goed. Niet ‘je’, maar ‘jullie’. Om ook het perspectief van de partner mee te nemen, die zich vaak ongelooflijk schaamt voor z’n reacties. Die vaak ook niet weet wat hem of haar overkomt en wat er met hem of haar aan de haal gaat als de ander zo blijft doorzaniken. Die de jaloezie die tijdens de zwangerschap opspeelt niet begrijpt. Want ja, juíst de zwangerschap is de periode voor opbloeiend partnerrelatiegeweld. De romantiek schuift naar de achtergrond, praktische regelklussen worden belangrijk, de hormonen maken van de aanstaande moeders soms ware heksen. En het vermogen om op nummer 3 te staan wordt al tijdens het vorderen van de zwangerschapsweken behoorlijk getest.
En dan is het fijn dat er een professional is die doortastend durft zijn. Die voorstelt een afspraak te maken bij Steunpunt Huiselijk Geweld, bij de praktijkondersteuner van de huisarts of bij Maatschappelijk werk & Juridische dienstverlening om rustig in gesprek te gaan over wat voor stressoren er spelen en wat er aan te doen valt. En die je, als je nee, zegt, toch nog even vertelt dat er een website is met de mogelijkheid van anoniem chatten of praten met een ervaringsdeskundige. Of je attendeert op het online volgen van een cursus time-out nemen voor allebei. Voor de baby, om die te laten landen in een min of meer gespreid bedje. Wat een gebedsverhoring overigens dat partnerrelatietherapie weer wordt vergoed door de zorgverzekeraars. Hallelujah!
Marilene de Zeeuw
Marilene de Zeeuw is Klinisch psycholoog, Infant Mental Health Specialist en gedragstherapeut en supervisor VGCt. Ze werkt in de specialistische GGZ met (zwangere) ouders en hun jonge baby, peuter of kleuter.
