Voor- en vroegschoolse educatie kan achterstanden van leerlingen in het basisonderwijs terugdringen. Bij een start hiermee op tweejarige leeftijd zijn substantiële verbeteringen te bereiken. Wel speelt de kwaliteit een belangrijke rol voor het uiteindelijke succes. Ook is voor- en vroegschoolse educatie effectiever voor kinderen met een andere thuistaal en/of migratieachtergrond dan voor kinderen met een laag opgeleide moeder.
Dit blijkt uit analyses op data van het pre-COOL cohortonderzoek. Hierin werden bijna drieduizend kinderen van tweeënhalf jarige leeftijd tot en met het einde van het basisonderwijs gevolgd.
Inhaalslag
Gedurende de basisschoolperiode neemt de achterstand die doelgroepkinderen op tweejarige leeftijd hebben ten opzichte van niet-doelgroepkinderen, substantieel af. Dat geldt met name voor woordenschat. Vooral doelgroepkinderen met een niet-westerse migratieachtergrond en kinderen met een andere thuistaal lijken hiervan te profiteren; kinderen dus die voor hun taalontwikkeling in het Nederlands afhankelijk zijn van deelname aan een voorschoolse voorziening. Ook achterstanden in rekenen lopen doelgroepkinderen in de basisschoolperiode in. De werkhouding gaat er eveneens op vooruit. Alleen bij begrijpend lezen zijn er nauwelijks inhaaleffecten ten opzichte van niet-doelgroepkinderen.
Belang van educatieve kwaliteit
Herhaaldelijk zijn effecten gevonden van educatieve proceskwaliteit, vooral in de voorschoolse fase. Hierbij gaat het met name om het actief ondersteunen van de cognitieve en taalontwikkeling. Denk bijvoorbeeld aan activiteiten die kinderen uitdagen om na te denken en verbanden te leggen. Door gerichte en specifieke feedback te leggen komen ze verder in hun ontwikkeling.
Kinderen met laagopgeleide moeder
Voor- en vroegschoolse educatie (vve) is vooral effectief voor kinderen met een andere thuistaal en/of migratieachtergrond. Kinderen met een laag opgeleide moeder lijken het minst van vve te profiteren. Vergeleken met kinderen van hoger opgeleide moeders werd bij deze kinderen in de kleutergroepen wel een groter effect gevonden van het aanbod aan taal-, reken- en spelstimulering op de groei van de woordenschat. De doelgroep met een lager opgeleide moeder heeft dus extra baat bij een goede kwaliteit van het aanbod aan taal, rekenen en spel in de vroegschoolse periode.
Doorgaande lijn ontbreekt
In het algemeen is er geen sprake van een doorgaande lijn in de aangeboden educatieve kwaliteit van voor- naar vroegschools. In de kleutergroepen is de educatieve kwaliteit vaak lager dan in voorschoolse instellingen met een vve-programma. Bovendien stroomden in de helft van de gevallen de doelgroepkinderen uit het pre-COOL-onderzoek vervolgens door naar een school zonder erkend vve-programma. Het verdient aanbeveling om te zorgen voor een hogere (educatieve) kwaliteit in kinderopvang en met name kleutergroepen en voor een betere afstemming tussen beide sectoren.
Zorgen over het bereik
In de beginperiode van pre-COOL, ruim tien jaar geleden, was sprake van een actief vve-beleid. Dit was zowel gericht op het bevorderen van deelname aan voorschoolse educatie als op het stimuleren van hoge kwaliteit van de vve. Omstandigheden zoals de toeslagenaffaire en personeelstekorten in de kinderopvang vormen een risico voor zowel het bereik van doelgroepkinderen als voor de kwaliteit van het aanbod. Het is belangrijk om deelname van doelgroepkinderen aan voorschoolse voorzieningen te blijven bevorderen en het bereik in kaart te brengen.
Het pre-COOL onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het is gesubsidieerd door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO).
Bron: kohnstamminstituut.nl
Reactie: Samen aan de slag
De PO-Raad en de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang (BMK) zijn blij dat het onderzoek van het Kohnstamm Instituut nogmaals de kracht van vve heeft aangetoond. “De huidige aandacht in het primair onderwijs voor basisvaardigheden onderstreept nogmaals het belang van kwalitatief goede voor- en vroegschoolse educatie. Tegelijkertijd herkennen we de kanttekeningen en zorgen die naar voren komen. We vinden het belangrijk om de samenwerking tussen de sectoren te bevorderen en onze leden te stimuleren de kwaliteit van vve-programma’s verder te verbeteren. Ook is de toegankelijkheid van voorschoolse voorzieningen voor ons essentieel, als onderdeel van een stelsel waarbij alle kinderen richt hebben op kinderopvang en daarbinnen extra aandacht is voor kinderen die dat nodig hebben. We werken daarom graag samen met de betrokken ministeries om te zorgen voor toegankelijke en kwalitatief goede voor- en vroegschoolse educatie.”
Bron: poraad.nl
