Ouders met een verstandelijke beperking vormen een kwetsbare groep. Hoe benader je deze ouders op een respectvolle wijze en krijg je een goede werkrelatie met hen? En wat zijn effectieve manieren om hen te ondersteunen? Marja Hodes weet er alles van. “Een verstandelijke beperking op zich is geen bepalende factor voor falend ouderschap.”

Ouderschap is iets wat alle ouders moeten leren”, steekt Marja Hodes van wal. “We weten uit wetenschappelijke onderzoek dat een verstandelijke beperking op zich geen bepalende factor is voor falend ouderschap. Armoede is daarentegen, naast trauma, misbruik en partnergeweld, wel één van de grootste bepalende factoren.” Zij wijst erop dat ouders met verstandelijke beperkingen kampen met meer gezondheidsproblemen. “Tegelijkertijd hebben ze een veel slechtere toegang tot onze gezondheidszorg.”

Angst staat hulpvraag in de weg

Wat het ouderschap van ouders met een verstandelijke beperking extra  bemoeilijkt, is dat opvoedinformatie niet op hen is afgestemd. “Daar komt bij dat de keten aan zorg tijdens de eerste 1000 dagen niet goed op elkaar aansluit. Daardoor raken deze ouders al snel de weg kwijt. Ook hebben zij veel te maken met stigma en discriminatie. Dit alles maakt dat zij bang zijn om hulp te vragen. Overigens is die angst niet onterecht. Die angst is zo groot dat dit als onvermogen wordt gezien, met als risico dat ze hun kind kwijt kunnen raken. Al deze factoren maken dat ouders met een verstandelijke beperking tijdens de eerste 1000 dagen enorme stress kunnen ervaren, wat uiteraard zijn weerslag heeft op hun kind.”

Beschermende factor

Marja betreurt dit, te meer daar het durven vragen om hulp juist voor deze doelgroep een belangrijke beschermende factor is. Hetzelfde geldt voor het voorhanden zijn van goede opvoedinterventies en het kunnen terugvallen op een steunend sociaal netwerk. “Helaas wordt er weinig energie gestoken in het opbouwen van een vertrouwensrelatie. Daardoor mist een basis om met deze ouders samen te werken. In plaats daarvan spreekt en doet men vaak over de hoofden van ouders heen.”

Wat ook niet helpt, is dat hulpverlening meestal kortdurend van aard is. “Deze gezinnen zijn namelijk vooral geholpen met langdurige hulp, waarbij er vanuit een vertrouwensrelatie gewerkt wordt. Ouders met een LVB kunnen prima allerlei opvoedvaardigheden leren, maar geven wij hen die kans wel? Sluiten we genoeg aan bij wat ouders daarin nodig hebben? En gunnen we hen oefenruimte of rekenen we ze bij de eerste de beste fout hierop af? Hoewel het vragen van hulp en het kunnen accepteren van hulp één van de meest beschermende factoren is voor goed genoeg ouderschap is dit voor ouders met een verstandelijke beperking niet gemakkelijk.”

AdvertentieVROEG-congres
Marja Hodes: “Opvoedinformatie is niet afgestemd op ouders met een verstandelijke beperking”

Verlaag drempels

Juist voor jonge kinderen van ouders met een verstandelijke beperking is passende ondersteuning van groot belang. “Daarom zouden deze gezinnen veel eenvoudiger hulp moeten kunnen krijgen. Vanzelfsprekende hulp. Zonder dat er expliciet naar gevraagd moet worden. Nu komt hulp vaak pas op gang als hulpverleners in paniek raken en grote zorgen hebben. Maar eerder is dan niets aangeboden, terwijl juist deze ouders toegankelijke informatie nodig hebben. Plus gesprekspartners die hen respecteren.”

Goed luisteren

“Voorop bij begeleiding van deze groep ouders staat in ieder geval goed naar hen luisteren. Vraag wat zij nodig hebben en ga er samen voor staan. Zorg verder dat je je begeleiding afstemt op de leerbehoeften van deze ouders: wees betrouwbaar, kom afspraken na, zorg dat informatie zo wordt aangeboden dat ouders het ook kunnen begrijpen, zowel in woord als in beeld. Gun hen oefenruimte. Iedereen moet immers het opvoeden van kinderen leren. En zorg dat je gebruik maakt van interventies die voor deze ouders geschikt zijn. Help deze ouders tot slot ook met het opbouwen van een steunend sociaal netwerk. En zorg dat de ondersteuning een continu karakter kan krijgen.”

Tot slot wijst Marja erop dat je pril ouderschap – het opvoeden van kinderen – stap voor stap doet.  “Iedere ouder oefent hierin met vallen en opstaan. Ook ouders met een verstandelijke beperking leren dit gaandeweg.”

Interview Vakblad Vroeg

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan