Zijn er zorgen over de ontwikkeling van een baby, peuter of kleuter dan is goed contact met ouders van groot belang. “Soms is de ontwikkeling gebaat bij ondersteunende interventies“, geeft Miranda van den Akker aan. “Aansluiting vinden bij ouders kan dan veel bijdragen aan het slagen van het hulpaanbod. Houd rekening met hun onzekerheden, angsten én succeservaringen. Een flinke uitdaging voor iedere professional!”
Ouderschap maakt kwetsbaar. Vanaf de zwangerschaps(-wens) ontstaan er al tal van fantasieën en dromen over hoe de baby zal zijn, hoe zijzelf en hun partner zullen zijn als ouder en hoe hun leven eruit zal zien als de baby er is. “Jonge ouders bevinden zich tijdens deze periode in een grote transitiefase”, constateert Miranda van den Akker, deskundige op het gebied van ouderbegeleiding en de psychologie van ouderschap. “Alles verandert voor hen in deze periode. Niet alleen de relatie met henzelf en als moeder of vader, maar ook die met de eigen ouders, hun werk en hun omgeving.
Oog hebben voor onzekerheid
Al die veranderingen in een betrekkelijk korte periode kan ouders onzeker maken. Miranda wijst erop dat die onzekerheid zich uitspreidt over alle levensgebieden. “Telkens weer vragen jonge ouders zich af of ze het wel goed doen, of ze een goede ouder zijn, of ze begrijpen wat hun kind nodig heeft, hoe de relatie met de partner goed blijft en ga zo maar door. Ouders hebben professionals nodig die rekening houden met deze onzekerheid en niet oordelen.”
Die onzekerheid neemt alleen maar toe wanneer er extra hulp nodig is. Bijvoorbeeld wanneer er zorgen zijn over de ontwikkeling of over het eet-, slaap-, huilgedrag van het kind. “Dat maakt hen extra kwetsbaar. Voor iedere ouder geldt dat contact met professionals regelmatig nodig is, bijvoorbeeld bij het consultatiebureau, de huisarts, het netwerk, de kinderopvang en ga zo maar door. Dit geldt in versterkte mate voor ouders met een kindje waarbij er signalen zijn dat de ontwikkeling anders verloopt. Daar kan niet aan voorbij worden gegaan.”
Kindgerichte hulp
Miranda benadrukt dat aansluiten bij ouders niet vanzelf gaat. “Dit vraagt een gevoeligheid voor de kwetsbaarheid en specifieke vragen en dilemma’s waar ze voor staan. Veel van het hulpaanbod is echter gericht op het kind of gericht op zorgen in de omgang met het kind. Natuurlijk doen professionals hun best om het kind en de ouders de benodigde hulp te bieden. Wat zich daarbij wreekt, is dat ze vaak een opleiding hebben die gericht is op het zo goed mogelijk begeleiden van de ontwikkeling van een kind. ‘Ouderbegeleiding is een vak apart’, zei Alice van der Pas, ouderschapsdeskundige bij uitstek, al jaren geleden volstrekt terecht. Maar nog altijd moeten professionals beide ballen hoog houden. Zowel er zijn voor het kind als aandacht hebben voor de kwetsbaarheid en behoeften van de ouders.”
Oog voor kwetsbaarheid
Hoe doe je dit? Ouders ervaren niet altijd de ruimte en veiligheid om hun onzekerheden en angsten te delen. Of ze voelen zich betutteld, zijn bang om te falen, of slecht nieuws over henzelf of hun kind te horen wat angst oproept. “Het niet signaleren van deze kwetsbaarheid kan pijnlijk zijn voor ouders of zelfs destructief werken voor het contact. Meer zicht op de kwetsbaarheid van de ouders met wie je in contact bent, vergroot de effectiviteit van het hulpaanbod.”
Miranda van den Akker is opgeleid als orthopedagoog en heeft in verschillende werkvelden kennis en ervaring opgedaan in het behandelen van kinderen en ouders. Ze heeft zich gespecialiseerd op het gebied van ouderbegeleiding en de psychologie van ouderschap, en geeft hierover onderwijs en workshops. Daarnaast richt ze zich op de geestelijke
gezondheid van het jonge kind en hun ouders vanuit systemisch en psychodynamisch perspectief. De ‘Infant Mental Health’-visie is haar vertrouwd. De laatste jaren werkt ze als behandelcoördinator op het Behandel- en expertisecentrum Jonge Kind, een samenwerking van Jeugdhulp Friesland en Accare. Ook werkte zij daarnaast als ouderbegeleider in de transculturele psychiatrie.
Interview Vakblad Vroeg
