“Het minutieus observeren van signalen van te vroeg geboren baby’s levert een schat aan informatie op”, weet neonatoloog Nikk Conneman. “Hierdoor kunnen we de zorg aan deze uiterst kwetsbare baby’s optimaliseren.” In een webinar op donderdagavond 23 mei, ook terug te kijken, deelt hij zijn enthousiasme met belangstellenden. In een interview vertelt Nikk waarom hij zo gegrepen is door deze benadering die bekend staat als de NIDCAP. “Sleutelwoord is het maken van verbinding.”
Nikk Conneman is neonatoloog en Senior Master NIDCAP trainer en APIB (Assessment of preterm infant behavior) trainer. Hij is werkzaam in het Sophia Kinderziekenhuis Rotterdam. Tevens is hij grondlegger en directeur van het Sophia NIDCAP& APIB training centrum. Op donderdagavond 23 mei verzorgt hij een webinar.
Waarom pleit je voor het continue observeren en interpreteren van het gedrag van een te vroeg geboren baby?
“We gaan ervan uit dat de hersenen van een baby zich tijdens de zwangerschap in interactie met de omgeving ontwikkelen. Hierbij doet de baby noodzakelijke ervaringen op bijvoorbeeld door te luisteren naar de stem van de moeder of de smaak van het vruchtwater. Na de geboorte gaat die ontwikkeling verder. Daarbij is het in de eerste plaats van belang om te kijken naar autonome zaken als huidskleur, vertering, hartslag en ademhaling. De motorische ontwikkeling vormt een tweede aandachtspunt, dus welke bewegingen zien we en hoe ontwikkelt het bewustzijn zich. Van belang is verder het ondersteunen van de zelfregulatie. Deze drie invalshoeken vormen de pijlers van het NIDCAP-programma, voluit Newborn Individualized Developmental Care and Assessment Program.”
Nikk Conneman: “Zorgverleners ervaren meer voldoening en betrokkenheid bij hun werk”
Wat is hiervan de meerwaarde voor de baby?
“Om de individuele baby te leren kennen, observeren we het gedrag. Door de positieve aspecten in de omgeving te ondersteunen, groeit de baby beter, ook doordat voedingen beter aanslaan. Daarnaast vermindert het risico op longproblemen en hersenbloedingen, waardoor de baby eerder naar huis kan. Op hersenniveau zien we bovendien meer lange verbindingen naar de voorste delen van de hersenen, die je zo nodig hebt als mens. Inmiddels weten we dat de effecten van positieve hersenverbindingen een leven lang van belang zijn. /Hierdoor kan het kind beter met de omgeving omgaan en later op school beter meekomen. Ouders zijn blij met deze benadering, niet in de laatste plaats omdat ze zelf actief bij de zorg kunnen worden betrokken. Ik heb ouders gezien die na een half uur met een NIDCAP-deskundige te werken, meteen begrijpen hoe ze hun baby kunnen troosten en kunnen ondersteunen in de NICU. Ook raken ze heel gemotiveerd om huid-op-huid contact te hebben met hun baby.”
Is dit geen taakverzwaring voor zorgprofessionals?
“Nee, integendeel. Als zorgverleners NIDCAP doen, ervaren ze meer voldoening en betrokkenheid bij hun werk. Zij leren hierdoor zowel de baby’s als hun ouders beter begrijpen en kunnen hen daardoor effectiever ondersteunen. Niet voor niets kiezen verpleegkundigen op een afdeling met NIDCAP hier vaker bewust voor. Organisatorisch blijkt het weliswaar een grote stap om van protocollair gedreven zorg naar individuele, relatie, ontwikkeling, en familie gerichte zorg te gaan, maar ik kan het ieder ziekenhuis aanbevelen.”
Ik heb ouders gezien die na een half uur met een NIDCAP-deskundige te werken, meteen begrijpen hoe ze hun baby kunnen troosten en kunnen ondersteunen in de NICU.
Het FINE-project is ontwikkeld om onder meer drempels bij het invoeren van NIDCAP te slechten. Kun je iets meer hierover vertellen?
“Met FINE hebben we op het eerste niveau de theorie gecombineerd met de praktijk, zodat je het geleerde ook kan toepassen. Neem de manier waarop je voeding geeft, neerlegt in de couveuse, in bad doet of bij ouders legt. Bij de cursisten geeft dat een goed gevoel van competentie en enthousiasme om verder te leren. FINE 2 richt zich meer op het individuele kind en haar ouders. Met opdrachten om aan bed de baby te observeren en niet meteen al het gedrag te hoeven benoemen, maar eerst op het autonome systeem te concentreren. Vervolgens leert men de motoriek te observeren en oefeningen te doen. Ondertussen vragen we ook hoe je denkt over je afdeling, wat doen jullie wel op het gebied van baby’s te ondersteunen, en over pijnstilling, of voeding geven. Zo leren cursisten stap voor stap steeds meer en kunnen ze aan het eind van drie maanden, een baby observeren, begrijpen wat een baby nodig heeft, de baby daarin ondersteunen, en vervolgens dit aan ouders leren. We vragen de cursisten ook wekelijks over hun belevenissen te reflecteren, wat doet het met ze om een baby te zien die ligt te spartelen en een omgeving die hier niets mee doet? Of een heel tevreden baby te observeren die heel aandachtig naar haar moeder ligt te kijken? Wat voor gevoelens komen erboven en hoe ga je hiermee om?”
Voor welke doelgroep is kennis over NIDCAP en Fine met name interessant?
“Ik merk dat wanneer ik over de ontwikkeling van baby’s praat iedereen wel geïnteresseerd is, ook al werken ze niet in de zorg. Zo zaten er onlangs bij een jubileumsymposium ook afdelingssecretaresses in de zaal, die later naar mij toekwamen om te vertellen hoe interessant en leuk ze de lezing hadden gevonden. Je kunt NIDCAP toepassen op de NICU, medium care maar ook thuis en zelfs in de ouderenzorg. Wie is die persoon en wat heeft die nodig? Dit is een universele vraag, die met een goed individueel antwoord, de wereld een betere plek maakt.”
een baby is een individu met individuele competenties waar je als zorgverlener aan kunt bijdragen.
Wat wil je de deelnemers aan het webinar met name meegeven?
“Dat een baby een individu is met individuele competenties waar je als zorgverlener aan kunt bijdragen. Doe je dit, dan kan een baby zijn verdere leven lang over capaciteiten beschikken die je nodig hebt in onze samenleving.”
Meedoen aan webinar
Tijdens het webinar bespreekt Nikk de uitgangspunten van zowel NIDCAP als FINE. Daarnaast zal hij aan de hand van een aantal thema’s zoals voeding en huid-op-huid contact illustreren hoe het gedachtengoed in de praktijk kan worden gebracht.
Datum: donderdagavond 23 mei van 19.30 – 21.00 uur (of later terugkijken)
Deelnameprijs: 29,95
Organisatie: MinNultotVijf (een initiatief van IMH Nederland en Vakblad Vroeg)
Webinar onderdeel van MinNultotvijf Het webinar maakt onderdeel uit van MinNultotVijf, hét inspiratieplatform voor alle professionals die werken in de geboortezorg en met jonge kinderen en hun ouders. Ben je abonnee, log dan in op je account en vink aan dat je dit webinar gratis wilt volgen. Nog geen abonnee? Meld je dan nu aan en volg dit webinar en andere (live) webinars voor slechts € 169 per jaar. Het platform, een initiatief van IMH Nederland en Vakblad Vroeg, bestaat uit webinars, artikelen uit kwartaalmagazine VROEG, minicolleges en rollenspelen. Een abonnement op het platform, dat voortdurend wordt uitgebreid, is heel voordelig. Meld je nu aan voor een abonnement op MinNultotVijf en neem in het vervolg zonder extra kosten deel aan live-webinars.