De placenta is meer dan zomaar een ‘wegwerporgaan’. Het herbergt mogelijk waardevolle informatie over de gezondheid van moeder en kind. Daarom vindt in het Placenta Lab onderzoek plaats naar stofjes in de nageboorte die ziekte bij moeder of kind kunnen voorspellen. Onlangs is dr. Michelle Broekhuizen gepromoveerd op innovatief onderzoek naar de potentiële informatie die ‘verborgen’ zit in de moederkoek. In een magazine maakt zij haar onderzoek toegankelijk.
In het kader van haar onderzoek heeft Michelle Broekhuizen In het Placenta Lab van het Erasmus MC honderden placenta’s onderzocht op aandoeningen als pre-eclampsie, hoge bloeddruk of zwangerschapsdiabetes, onderzocht. Het Placenta Lab beschikt over een apparaat waarmee de placenta na de geboorte nog 4 uur in leven kan worden gehouden. Dit stelt wetenschappers in staat om de verschillende processen in de placenta te observeren. Eén van de mogelijke toepassingen is onderzoek naar het gedrag van medicatie in de bloedvaatjes van de placenta.
Gevaarlijke aandoening
Eén van de aandoeningen waar Broekhuizen onderzoek naar deed, was pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging. Dat is een gevaarlijke aandoening waarbij de zwangere vrouw kampt met hoge bloeddruk plus eiwitverlies in de urine. Zwangere vrouwen met pre-eclampsie kunnen in korte tijd zeer ernstig ziek worden en op de IC belanden. In die gevallen moet de baby direct geboren worden. Voor deze aandoening is nog geen behandeling beschikbaar. “Er zijn nog geen biomarkers gevonden waarmee we kunnen voorspellen welke zwangeren verhoogd risico hebben op pre-eclampsie”, vertelt Broekhuizen.
Voor haar onderzoek heeft Broekhuizen gekeken naar de werking van de bestaande medicijnen sildenafil en pentoxifyline. Dit zijn medicijnen waarvan bekend is dat ze de bloedtoevoer naar organen verbeteren. “We hebben onderzocht of dat ook geldt in de placenta. In gezonde placenta’s werd de bloedtoevoer inderdaad beter. Maar in placenta’s van vrouwen met pre-eclampsie hadden de medicijnen geen effect meer op de bloedtoevoer.”
Dat was een belangrijke constatering en zegt iets over wat er fout gaat in zieke placenta’s. “We kunnen nu gaan onderzoeken of het zin heeft om deze medicijnen eerder toe te dienen. En we gaan kijken of we met andere bestaande geneesmiddelen invloed kunnen uitoefenen op alternatieve processen die zorgen voor vaatverwijding”, vervolgt Broekhuizen.
Voorspellende waarde
Een ander gebied waar Broekhuizen onderzoek naar gedaan heeft is de eventuele voorspellende waarde die de placenta herbergt voor de gezondheid van het kind. Daarvoor heeft zij placenta’s bestudeerd van kinderen die geboren zijn met een congenitale hernia diafragmatica, een gat in het middenrif. Daardoor hebben zij een verhoogd risico op hoge bloeddruk in de longen, ofwel pulmonale hypertensie.
“De placenta fungeert tijdens de zwangerschap als de longen van het kind”, legt Broekhuizen uit. “Bij kinderen met zo’n congenitale hernia diafragmatica zien we dat de placentavaten slechter functioneren dan de vaten in placenta’s van gezonde zwangerschappen.”
Onderzoek voortzetten
In het verleden is al onderzoek gedaan naar de gevolgen van congenitale hernia diafragmatica op de longen van kinderen. “Het frappante is dat we in de placenta’s dezelfde processen mis zien gaan. Of die kinderen ook daadwerkelijk pulmonale hypertensie krijgen, weten we nog niet. En we weten ook nog niet of de hernia diafragmatica is ontstaan door het slechte functioneren van de placenta, of andersom. Maar dit zijn interessante gegevens om verder uit te pluizen.”
Mede daarom zet Michelle haar onderzoek door. Daarvoor kan ze nu, dankzij een subsidie, ook een promovendus aannemen. Daarnaast werkt het Placenta Lab ook al nauw samen met de afdeling Pathologie. Daar worden weefselcoupes van placenta’s gemaakt. Onder andere van vrouwen wiens baby kort voor of tijdens de bevalling is overleden.
Proefschrift en magazine
Michelle Broekhuizen schreef het proefschrift Placental Origins of Health & Disease; Therapeutic opportunities. Om haar onderzoek toegankelijk te maken voor zo veel mogelijk geïnteresseerden, maakte ze ook een magazine over de placenta. Ze tekende zelf de meeste illustraties. Ze maakte het magazine in samenwerking met Studio Amy Guijt, dankzij een gift van het Rotterdams Vrouwenfonds en de hulp van Vijselaar en Sixma.
Kunstmatige placenta
Een andere innovatie op het gebied van de placenta werd eerder dit jaar wereldkundig gemaakt. TechMed-onderzoekers professor Jutta Arens en professor Dimitrios Stamatialis ontwikkelen, samen met partners uit de academische wereld en het bedrijfsleven uit Nederland, Duitsland, Zweden, Ierland en Canada een kunstmatige placenta met de naam ArtPlac ontwikkelen.
Bronnen: amazingerasmusmc.nl / icthealth.nl
