Vroeggeboorte blijkt in veel gevallen de ontwikkeling levenslang te beïnvloeden. Met name de laatste jaren komt hier steeds meer kennis over beschikbaar. “Ongeveer de helft van de te vroeg geboren kinderen kampt op volwassen leeftijd met lichamelijk of maatschappelijke problemen”, vertelt dr. Sylvia van der Pal. Er is wel een lichtpuntje. “De nieuwe inzichten bieden diverse aangrijpingspunten om de nazorg te verbeteren.”
Van der Pal weet waarover zij praat: de onderzoekster is namelijk nauw betrokken bij een jarenlange studie. Het betreft het POPS-cohortonderzoek – voluit: Project On Preterm and Small for gestational age infants cohort – waarbij een generatie van in 1983 geboren prematuren met enige regelmaat worden gevolgd.
‘Meer dan de helft van de te vroeg geborenen had op
19-jarige leeftijd handicaps of milde problemen’
Veel blijvende gevolgen
De uitkomsten doen schrikken. “Slechts 47% had op 19-jarige leeftijd geen handicaps of milde problemen”, aldus de onderzoekster. “Een duidelijke uitkomst is dat op 5-jarige leeftijd vaker sprake is van een achterstand in de spraak-taalontwikkeling, een van de redenen waarom relatief veel van de kinderen naar het speciaal onderwijs gaan. Ook kampt maar liefst een derde met luchtwegklachten zoals piepen en kortademigheid. Op andere gebieden zoals het motorisch functioneren, groei, gedrag, gehoor en zicht worden ook vaker problemen gezien.”
Naarmate de prematuur geborenen ouder worden, doen zich bovendien steeds meer gezondheidsproblemen voor die vaak pas in de volwassenheid ontstaan. “Bijvoorbeeld een hoge bloeddruk en slechtere insulineresistentie.” Hetzelfde geldt voor aandachtsproblemen. Ook hebben de POP-deelnemers minder relaties en minder kinderen. Ten aanzien van dit laatste lijken de resultaten op 35 jaar erop te wijzen dat de vrouwen vaker hulp nodig hadden met zwanger worden en meer last hebben van zwangerschapscomplicaties. Pluspuntje is minder delinquent gedrag en verslavingen.”
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″] Op 20 november verzorgt dr. Sylvia van der Pal over dit onderwerp een deelsessie tijdens de 5e editie van ons Babycongres. Alle informatie over het programma staat op de website van Euregionaal Congresburo: klik hier [/su_note]
Opvallend vindt Van der Pal het dat de meeste problemen gerelateerd zijn aan sociaaleconomische omstandigheden. “Naarmate de ouders lager geschoold waren, komen er onder hun prematuur geboren kinderen vaker matig-ernstige tot ernstige problemen voor.”
Aangrijpingspunten
Het onderzoek levert, naast een schat aan informatie, allerlei aangrijpingspunten op voor vroegsignalering, vroeghulp en preventie. “De resultaten zijn bijvoorbeeld inmiddels al gebruikt om aanbevelingen te geven voor de nazorg in de JGZ-richtlijn voor te vroeg geboren kinderen.”
Maar als het aan Van der Pal ligt, blijft het daar niet bij. “We moeten er vooral na het ontslag uit het ziekenhuis bovenop blijven zitten. Door deze te vroeg geboren kinderen goed te blijven monitoren, kunnen we eventuele nadelige gevolgen zo vroeg mogelijk signaleren en behandelen. Daarmee kunnen we veel schade op latere leeftijd voorkomen. Niet in de laatste plaats door de ouders te blijven ondersteunen, óók bij het vinden van optimale zorg en begeleiding.” Hier ligt volgens haar een grotere rol voor de preventieve zorg zoals deze wordt geboden door consultatiebureaus en schoolartsen. “Zij screenen immers standaard op problemen met gehoor, zicht, lengte, ontwikkelings- en gedragsproblemen. Het is wel van belang om dit met een speciale bril op te doen bij te vroeg geboren kinderen, bijvoorbeeld door bij het screenen van de ontwikkeling tot 2 jaar te corrigeren voor de mate van vroeggeboorte.”
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″] Uit recent promotieonderzoek van Sabrina Twilhaar blijkt eveneens dat vroeggeboorte belangrijke gevolgen heeft voor de hersenontwikkeling en hersenfuncties. Deze kennis is van belang voor het ontwikkelen van interventies en het vroeger signaleren van problemen bij kinderen met een verhoogd risico. Lees verder > [/su_note]
Extra aandacht geven
Van der Pal’s hartenwens laat zich raden. “Laten we vooral alle te vroeg geboren kinderen, evenals kinderen geboren met een laag geboortegewicht, met extra aandacht volgen in de kindertijd. Daarnaast hoor ik van veel volwassen POPS-deelnemers dat zij bij het melden van gezondheidsklachten niet serieus genomen worden. Natuurlijk zijn deze problemen niet altijd gerelateerd aan de vroeggeboorte, maar het is toch prettig als hier serieus mee omgegaan wordt.”
Deelsessie tijdens babycongres
Tijdens het congres Vroegsignalering bij baby’s, dat plaatsvindt op 20 november in Eindhoven, gaat Sylvia van der Pal dieper in op de onderzoekresultaten van het langlopende onderzoek. Plus wat de meerwaarde hiervan is voor het begeleiden van prematuren kinderen en hun ouders. “Ik ga expliciet in op wat er op het gebied van de nazorg kan verbeteren”, laat ze weten.
Programma van de 2019-editie van ons babycongres >>
Dr. Sylvia van der Pal heeft, na haar studie klinische- en gezondheidspsychologie, promotieonderzoek gedaan naar ontwikkelingsgerichte zorg voor te vroeg geboren baby’s. Sinds 2007 werkt zij bij TNO Child Health aan diverse geboortezorgprojecten. Zij is o.a. projectleider geweest van de JGZ-richtlijn vroeg/SGA-geboorte en coördineert het POPS-cohortonderzoek van Nederlandse volwassenen die in 1983 te vroeg (<32 weken ) en/of met een laag geboortegewicht (<1500 gram) geboren zijn (www.tno.nl/pops). Recent is het POPS-cohort aangesloten bij het EU-project RECAP-preterm, waar de krachten van twintig Europese vroeggeboorte-cohorten gebundeld worden.
