Vaak spreken we bij communicatie over zenden en ontvangen, met een passieve en actieve taalgebruiker. Maar in het dagelijks leven reageren we op elkaar. Waar het gesprek heen gaat, is in zekere zin ongewis. De ‘Interactieschijf voor wederkerigheid’ maakt dat men zich bewuster is van de dynamiek van een gesprek. Dit helpt jonge kinderen bij het leren van allerlei taalvaardigheden. Francisca Felix vertelt in een artikel in ons VROEG-magazine over de hoed en de rand. Het artikel staat nu online.
De ‘Interactieschijf voor wederkerigheid’ bestaat uit drie taartpunten (zie figuur 1). Dit zijn de drie verschillende gespreksbehoeftes. Eén behoefte is om te kletsen met elkaar (de praatwolkjes in de rode taartpunt).
De tweede behoefte, verbeeld oor de blauwe taartpunt, is om het kind even bij de hand te nemen of, vanuit het kind geredeneerd, bij de hand genomen te worden (een kinderhand in een volwassen hand).
De derde behoefte is om even alleen te zijn (een persoon in een bubbel in de gele taartpunt). Dit zijn behoeftes van zowel het kind, de schijf omcirkeld met de witte rand, als van de volwassene, de buitenste schijf. De schijven kunnen onafhankelijk van elkaar draaien. Het kan dus voorkomen dat behoeftes nog niet overeen komen met elkaar.
Interactiebehoeften
1. Afwezig zijn
Sommige kinderen hebben veel behoefte om afwezig te zijn. Hiervoor staat de gele taartpunt. Een meisje van 5 jaar wilde wel graag veel op zichzelf zijn. Haar vader vond het moeilijk om dit te accepteren. Hij drong regelmatig aan tot een gesprek, met de beste bedoelingen, terwijl ze geen zin had. Toen hij, met de interactieschijf in handen, zich bewust werd van de behoefte van zijn dochter om niet te praten, accepteerde hij dat en wachtte hij tot ze zelf iets kwam vertellen. Elk kind (en elke volwassene) wil in ieder geval af en toe even met rust gelaten worden.
2. Kletsen
De volgende taartpunt is ‘Ik wil kletsen’. Kletsen staat voor gezelligheid en bestaat uit een goeie sfeer tussen twee of meer mensen. Er kan gelachen worden, gespeeld of gedanst. Positieve emoties worden getoond. Een ouder werd zich door de schijf bewust van de behoefte van haar zoon als hij een beetje jammerde. Zij had de neiging om hem dan te knuffelen en te vragen wat er aan de hand was. Met de schijf in handen kwam ze erachter, dat hij dan juist graag wat leuks wilde ondernemen met zijn moeder.
3. Contact
De blauwe taartpunt tot slot is een verlangen naar contact. De volwassene en het kind zetten de deuren open naar hun eigen en naar andermans gevoel. Daarbij zorgt de volwassene voor zichzelf en legt problemen niet bij het kind. De rol van de volwassene is signalen te lezen die het kind afgeeft. Zij accepteert de emoties die ze opmerkt en benoemt ze eventueel. De volwassene neemt als het ware het kind bij de hand.
Openen en sluiten
Lees verder in het pdf-bestand:
Verbeteren taalvaardigheid is tweerichtingsverkeer >>
Nieuwsbrief Vakblad Vroeg
Blijf via onze wekelijkse nieuwsbrief op hoogte van relevante ontwikkelingen op je vakgebied. Aanmelden >
