Zorgen over het gedrag van hun kind speelt veel ouders parten. Regelmatig kloppen zij, soms ten einde raad, bij de hulpverlening aan de deur. Een effectieve aanpak is het inzetten van de PCIT, aldus Iza Scherpbier Msc. “Daarmee bereik je maar liefst drie doelen. De ouder-kindrelatie versterkt, de gedragsproblemen verminderen en hetzelfde geldt voor de opvoedingsstress.” De praktijk wijst uit dat de interventie jammer genoeg nog geen brede bekendheid geniet.
PCIT (Parent-Child Interaction Therapy) is een behandeling voor jonge kinderen (2-7 jaar) met gedragsproblemen en hun ouders. Er wordt gewerkt in een one-way screen spelkamer, waar de ouder met het kind samen speelt. Via een oortje heeft de therapeut contact met de ouder om te coachen in opvoedvaardigheden. “De behandeling bestaat uit twee fases”, vertelt Iza. “In eerste instantie ligt de nadruk op het versterken van de ouder-kindrelatie.” Bijzonder is dat het kind de leiding neemt en de ouder haar zoontje of dochtertje volgt. “Dit creëert positieve opvoedvaardigheden.” Als die basis goed staat, gaat de behandeling over naar de tweede fase. “Hierin ligt de nadruk op het begrenzen van het gedrag van het kind. In deze fase neemt opvoedingsstress af en daardoor de gedragsproblemen. Aan het einde van de behandeling, is er sprake van een versterkte ouder-kindrelatie, een afname van gedragsproblemen van het kind en minder opvoedingsstress.”
Oefening en repetitie
Dankzij de wetenschappelijke onderbouwing is de interventie bijzonder effectief. “Zowel de sociale leertheorie als de hechtingstheorie liggen eraan ten grondslag. Dit betekent dat er door middel van oefening en repetitie wordt gewerkt aan de hechtingsband tussen ouder en kind. Uniek is dat ouders via een oortje direct coaching en feedback ontvangen. Daardoor kunnen ze ter plekke oefenen en waar nodig gecorrigeerd worden.”
PCIT maakt gebruik van een standaard protocol met wekelijkse metingen. Eentje voor gedragsproblemen van het kind en een 5-minuten observatie tussen ouder en kind. De behandeling heeft géén standaard tijdsbestek. “Deze wordt pas afgerond als gedragsproblemen onder een bepaald niveau zitten en ouders het juiste aantal positieve opvoedvaardigheden in kunnen zetten. Daarmee is het gestandaardiseerd, maar toch op maat gemaakt voor ieder gezin.”
‘Pak gedragsproblemen aan met spel tussen ouder en kind’
Risicofactor
Iza benadrukt het belang om de interventie vroeg in te zetten. “Het heeft echt meerwaarde om gedragsproblemen op jonge leeftijd te behandelen. Zo niet, dan vergroot dit de kans op negatieve consequenties op lange termijn. Niet alleen voor het kind, maar ook voor zijn omgeving en de maatschappij in het algemeen. Gedragsproblemen zijn een risicofactor voor het ontwikkelen van depressie, drankmisbruik en suïcidaliteit op latere leeftijd. Ook vergroot niet op jonge leeftijd behandelen de vatbaarheid voor omgang met andere kinderen met gedragsproblemen. Op latere leeftijd kan dit zich uiten in delinquent gedrag. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat onveilige hechting eveneens negatieve consequenties heeft voor het kind. Het vroeg aanpakken van de ouder-kindrelatie zorgt ervoor dat deze risicofactoren afnemen.”
Inzet vergroten
De congrespresentatie verzorgt Iza samen met dr. Mariëlle Abrahamse. Zij is gepromoveerd op het onderzoek naar de effectiviteit van PCIT en is als post-doc, therapeut en trainer nog steeds nauw betrokken bij de interventie. “Tijdens de presentatie zullen wij ingaan op hoe je PCIT het beste kunnen inzetten voor jonge kinderen met gedragsproblemen en hun ouders. Daarnaast, zullen wij veel vertellen over de nieuwe toevoeging van Virtual Reality aan de behandeling. Deze aanvulling helpt ouders om de positieve opvoedvaardigheden thuis te oefenen. Verder zullen we wat rollenspellen doen, waardoor de deelnemers kunnen ervaren hoe het is om PCIT te geven. Ook zal er ruimte zijn om te kijken naar de nieuwe toevoeging zodat men zelf het werken met de Virtual Reality kan ervaren.”
Iza hoopt dat de komende jaren veel jonge kinderen en hun ouders geholpen kunnen worden door middel van PCIT. “Daardoor zullen ze op lange termijn een gezond en fijn leven hebben. Ik gun het kinderen om een blij bestaan te hebben. Dit begint bij het kunnen genieten van het kind zijn.”
Iza Scherpbier is promovendus bij de Kinder- en Jeugd Psychiatrie afdeling van het Amsterdam UMC & Levvel, Amsterdam. Na de Kinder- en Jeugd Psychologie Master cum laude afgerond te hebben aan de Universiteit van Utrecht, liep Iza een jaar stage bij Altrecht Eetstoornissen Rintveld. Vervolgens is zij gaan werken als promovendus bij de Kinder- en Jeugd Psychiatrie afdeling van het Amsterdam UMC. Hier doet zij onderzoek naar de toegevoegde waarde van Virtual Reality aan Parent-Child Interaction Therapy (PCIT).
Zie ook:
