Recensie ‘Reader Psychische stoornissen bij (aanstaande) ouders en ouder-kindrelaties’ door Veronique Erkens
In de huidige maatschappij rust vaak een taboe op psychische klachten rondom zwangerschap en bevalling. Ten onrechte. De auteurs, Merith Cohen de Lara, Marja Rexwinkel en Romy Damhuis, hebben de reader geschreven voor iedere professional die werkzaam is in de geboortezorg en niet specifiek kennis heeft over psychische stoornissen en/of gehechtheidsrelaties. Het doel is dat men kennis neemt over de kenmerken van psychische stoornissen bij zwangere en pas bevallen vrouwen.
Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 1 op de 5 vrouwen ernstige psychiatrische klachten, psycho-sociale problematiek en/of middelenmisbruik tijdens de zwangerschap rapporteert. Dit geeft heel duidelijk weer dat een zwangerschap en bevalling niet altijd gepaard gaat met een roze wolk. De auteurs pleiten dan ook terecht voor een breder normaal bij zwangere vrouwen en ouderschap.
Invalshoeken
Allereerst worden er drie groepen vrouwen onderscheiden welke kwetsbaar zijn voor het krijgen van een psychische stoornis tijdens en/of na de zwangerschap. Er is eveneens aandacht voor ouderschap in de huidige ‘maakbare’ samenleving, waarbij enkele concepten zoals the motherhood constellation, the good enough mother, neglecting parent, hyperparenting en de ouderschapstheorie van Alice van der Pas aan bod komen. Stuk voor stuk belangrijke concepten welke kort beschreven worden, aangevuld met voorbeelden uit de praktijk.
Vervolgens volgt een hoofdstuk over de term ‘Gehechtheid’, iets waar veel aandacht naar uitgaat binnen de eerste 1000 dagen. Ook de ‘Cirkel van Veiligheid en Vertrouwen’ komt aan bod, evenals risico- en beschermende factoren. Aansluitend hebben de auteurs het over uitlokkende factoren, waaronder stress en slaapproblemen, gevolgd door informatie over de meest voorkomende psychische stoornissen die bij zwangere- en pas bevallen vrouwen voorkomen. De reader eindigt met aandacht voor gesprekstechnieken waarbij een aantal modellen wordt beschreven.
Extra’s
Binnen elk hoofdstuk staan extra (kijk- en lees-) tips voor diegenen die zich verder willen verdiepen. Binnen de hoofdstukken worden ook korte fragmenten van voorbeelden uit de praktijk beschreven. Tenslotte is er een hoofdstuk over de sociale kaart met een overzicht van behandelcentra en verwijsmogelijkheden.
Waardevol met kanttekening
De reader is zeker een waardevolle aanvulling voor professionals in de geboortezorg, bijvoorbeeld als naslagwerk om snel bepaalde informatie te kunnen opzoeken. Te meer daar de reader bruikbare handvatten en tips bevat om beter aan te sluiten bij zwangeren met psychische stoornissen en ouders met problemen met gehechtheidsrelaties.
Wel is een aantal kritische punten te noemen die los van de inhoud staan. De tekst is namelijk niet altijd heel goed te volgen, waarbij het niet ondenkbaar is dat met name professionals uit de geboortezorg, die juist over bepaalde begrippen geen kennis hebben, het onvoldoende snappen. Voort is het jammer dat de overgangen in inhoud niet altijd even helder zijn. Een laatste kritische noot betreft de slordige layout.
Reader Psychische stoornissen bij (aanstaande) ouders en ouder-kindrelaties
Merit Cohen de Lara, Marja Rexwinkel en Romy Damhuis
Veronique Erkens-Waucomont is klinisch psycholoog en psychotherapeut Kind & Jeugd. Zij is werkzaam als zelfstandige binnen Psychotherapiepraktijk De Vlinder. Hier behandelt Veronique met name ouders en kinderen waarbij sprake is van hechtings- en traumagerelateerde problematiek.
