De reader ‘Psychische stoornissen bij (aanstaande) ouders en ouder-kindrelaties’ is een studie- en naslagboek. Doel van de reader is om meer kennis te krijgen over de kenmerken van psychische stoornissen bij zwangere en pas bevallen vrouwen. Ook bieden de auteurs  handvatten en tips om beter bij deze doelgroep aan te sluiten.

Marja Rexwinkel, Merith Cohen de Lara en Romy Damhuis beschrijven in de reader hoe psychische stoornissen kunnen worden herkend bij (aanstaande) ouders, wat nu het juiste verhaal is over gehechtheidsrelaties tussen ouders en jonge kinderen en hoe je je als hulpverlener aan kan sluiten bij je doelgroep. De reader is opgedeeld in heldere overzichtelijke hoofdstukken en bestaat uit theorie afgewisseld met oefeningen, bruikbare tips en beschrijvingen van cliënten uit de praktijk. De reader kost € 25,- exclusief 9% BTW en exclusief verzendkosten.

Inleiding

Eén op de vijf vrouwen rapporteert ernstige psychiatrische klachten, psychosociale problematiek en/of middelenmisbruik tijdens de zwangerschap, blijkt uit onderzoek van C. Quispel et al. (2014)*. Vrouwen die eerder te maken hebben gehad met een psychiatrische stoornis, hebben een grotere kans die ook te ontwikkelen tijdens of na de zwangerschap. Maar de meeste vrouwen die tijdens de zwangerschap of de periode na de bevalling een psychische stoornis krijgen, hebben een blanco psychiatrische voorgeschiedenis: voor de zwangerschap hadden ze geen psychische klachten of/en is er geen diagnose gesteld. |

Bij 80% van de zwangere vrouwen is er geen sprake van ernstige psychische stoornissen, psychosociale problemen en/of middelenmisbruik. Dat betekent niet dat deze vrouwen op een roze wolk zitten, om kunnen gaan met slapeloze nachten of zich geen zorgen maken over de zwangerschap of hun kinderen. Een zwangerschap en de eerste periode met een baby (en daarna…) zijn nu eenmaal onvoorspelbaar, oncontroleerbaar en dus spannend. Het is een tijd die gepaard gaat met angst, onzekerheid en machteloosheid en dat zijn nou net emoties die (aankomende) ouders uit de weg proberen te gaan. Het gevolg: vrouwen worden mogelijk voor normale erbij horende emoties onterecht doorverwezen naar een psycholoog.

Het is daarom vaak lastig vast te stellen of er al dan niet sprake is van een (mogelijke) psychische stoornis. Veel verschijnselen die daarmee gepaard gaan, horen namelijk ook bij een zwangerschap. Denk aan slaapproblemen, aandacht- en concentratieproblemen en een verminderde zin in seks. Het diagnosticeren van een psychische stoornis is geen taak van de geboortezorg of eerste lijn. Dit mag alleen worden gedaan door een psychiater, klinisch psycholoog, psychotherapeut, gz-psycholoog of een andere hulpverlener die hiervoor is bevoegd volgens het BIG-register. Het is niet de bedoeling om van iedereen die in deze sector werkt een psycholoog te maken.

Het herkennen van signalen en kennis hebben van psychiatrische stoornissen kan echter wel helpen om je cliënt beter te begrijpen, te ondersteunen en/of door te verwijzen naar de ggz. Bovendien helpt kennis over psychische stoornissen om het ‘normaal’ breder te trekken: een roze wolk en genieten hoeven niet de norm te zijn, en als een vrouw een zwangerschap spannend vindt of last heeft van somberheid en/of onzekerheid heeft ze niet direct een psychische stoornis.

Psychische stoornissen bij (aanstaande) ouders en ouder-kindrelaties
Marja Rexwinkel, Merith Cohen de Lara en Romy Damhuis:
Psyche en Zwangerschap