Correct inspelen op gedachten, wensen en emoties van kinderen versterkt hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Doen ouders dit in mindere mate, dan kan dit gedragsproblemen op kleuterleeftijd of een lagere sociale competentie tot gevolg hebben. Dat blijkt uit onderzoek door de Universiteit van Amsterdam.
De sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen van 4,5 jaar laat zich gedeeltelijk voorspellen op basis van de zogeheten mind-mindedness die de ouders in de eerste 2,5 jaar in de omgang met hun kind laten zien. Een nog meer in het oog springende uitkomst is dat wanneer een van de twee ouders relatief weinig afgestemd communiceert, de andere ouder dit kan compenseren. Daarbij maakt het niet uit of het gaat om de vader of de moeder.
Afstemming
Mind-mindedness is de mate waarin ouders de gedachten, wensen en emoties van hun kind herkennen en in de communicatie met hun kind gebruiken. Dit is van groot belang voor de ontwikkeling van de vertrouwensband tussen ouder en kind en draagt bij aan een optimale sociaal-emotionele ontwikkeling. Naast mind-mindedness spelen ook andere factoren een rol. Toch bepaalt mind–mindedness, of het gebrek eraan, voor een vijfde of een kind later tegen sociaal-emotionele problemen aan zal lopen.
UvA-onderzoeker Cristina Colonnesi observeerde de interactie van vaders en moeders tijdens het spelen met hun eerste kind op de leeftijd van vier, twaalf en dertig maanden. Colonnesi maakte hierbij onderscheid tussen twee vormen van mind-mindedness: de zogeheten appropriate of afgestemde en de nonattuned niet afgestemde vorm.
Omgaan met emoties
Appropriateof passende opmerkingen van de ouder zijn een correcte interpretatie van de emotionele toestand of wensen van het kind. Daarbij verplaatst de ouder zich in het kind en onderbouwt de ouder zijn of haar besluit om bijvoorbeeld te stoppen met spelen met het kind. Als ouder begrip tonen voor de emoties helpt dit hun kind op twee manieren. Enerzijds leert het kind zijn emoties kennen en reguleren. Anderzijds kweekt het geven van onderbouwing ook begrip bij het kind, waardoor het eerder geneigd is om mee te gaan in de afweging.
Nonattuned opmerkingen – dus niet op het kind afgestemde communicatie – houden geen rekening met de wensen of emotionele toestand van het kind en lijken dus gedragsproblemen op kleuterleeftijd in de hand te werken. De verschillende soorten opmerkingen laten ook zien in hoeverre ouders hun kinderen zien als autonoom individu met een eigen persoonlijkheid en met eigen emoties.
Invloed vaders neemt toe
Over de invloed van mind-minded opmerkingen van moeders is al veel bekend, over die van vaders nauwelijks iets. Daar brengt dit onderzoek verandering in. Opvallend is dat de vaders bij het meetmoment op 4 en 12 maanden vaker nonattuned opmerkingen maken dan de moeders. Op deze leeftijd hebben deze opmerkingen van de vaders echter nog geen voorspellende waarde; die van de moeders wel. Dit wijst erop dat de rol van de vader belangrijker wordt naarmate het kind ouder wordt.
Bron: UvA
