Recensie ‘Woelig gevoelig. Werken met reflexen bij onbegrepen gedrag’ door Nike Mencke
Vaak worden jonge kinderen gelabeld aan de hand van hun gedrag, zoals brutaal, depressief of angstig. Maar is dat terecht? Van belang is om eerst het lijf te kalmeren. Pas dan ontstaat er ruimte om fysiek en emotioneel te reguleren én te verwerken. ‘Woelig gevoelig’ geeft een kijkje áchter het zichtbare gedrag van het kind, de invloed hierop van beschermende primaire reflexen en de rol van de omgeving. Hier de vinger op leggen lijkt nog niet zo gemakkelijk, maar er kennis van nemen is zeker inspirerend.
‘Woelig gevoelig’ van de hand van Carla van Wensen is het vervolg op ‘Prachtig lastig. Onbegrepen gedrag en reflexpatronen, maar kan ook op zichzelf gelezen worden. Haar eerste boek gaat in op de theorie van primaire reflexen en hoe je aan de bewegingen van een kind kan zien wat er van binnen in hem of haar omgaat. Daarbij gaat het met name erover of het kind zich wel of niet veilig voelt.
Zeven praktijkvoorbeelden
In ‘Woelig gevoelig’ gaat de auteur hier met behulp van zeven voorbeelden uit haar praktijk dieper op in. Elke casus is opgebouwd uit een omschrijving van een kind met een klacht. Carla legt hierin uit hoe zij – op zoek naar een ingang – het lichaam observeert. Telkens geeft ze een uitleg van de betreffende reflex waaraan tijdens het consult gewerkt wordt. Vervolgens lees je welke oefening kan helpen om de reflex te integreren in het lichaam en hoe het hele systeem zich kan ontspannen. Het kind hoeft dan niet meer reflexmatig te reageren op prikkels, maar kan veel vaker een keuze maken vanuit een veilige basis.
De oefeningen worden veelal uitgelegd met illustraties. Ook is er een link van de (over)beschermende reflexen met bepaalde lichamelijke klachten, zoals eczeem, obstipatie en astma. Door het boek heen lees je waar Carla haar kennis vandaan heeft en op welke plek of van wie ze de verschillende oefeningen en ervaring heeft geleerd. De Masgutova-methode bijvoorbeeld.
Stap met hiel opvangen
Een casus gaat over Tom van zestien die op school en thuis niet vooruit te branden is. Carla vindt een ingang bij hem via de muziek waar hij naar luistert. Zij laat hem een oefening doen waarbij hij zich langzaam naar voren laat vallen, gevolgd door een stap om zichzelf met zijn hiel op te vangen. Dat blijkt nog best ingewikkeld, hij landt steeds op zijn tenen, en zo snapt Carla dat Tom ergens along the way zijn Automatic Gait reflex niet geïntegreerd heeft; dit is een reflex die je letterlijk en figuurlijk in beweging zet. Na gerichte oefeningen voelt hij zich beter. In de volgende sessie zoeken ze samen op een vriendelijke manier naar de oorzaak en hoe Tom verder stappen kan zetten. Het werkt, Tom begrijpt zichzelf beter, zit lekkerder in zijn vel en gaat sporten.
Ik heb het meteen even met mijn eigen zoon van bijna dertien uitgeprobeerd die zijn kamer moest opruimen. Een leuke oefening en de kamer was binnen een half uur opgeruimd, een unicum.
Nog niet zo eenvoudig
Is het dan zo makkelijk? Dat denk ik niet. Carla zal als nieuwsgierige fysiotherapeut een flinke zoektocht hebben gemaakt. Niet in de laatste plaats om alle – soms alternatieve informatie en werkvormen die ook in het boek staan – tot zich te kunnen nemen en de verschillende invalshoeken te bekijken. Ook kan zij de meest kleine bewegingen van het lichaam goed observeren en haar eigen emoties als leidraad nemen voor de insteek die ze neemt. Voor haar manier van werken zal ze cliënten en hun ouders nodig hebben die een goed zelfreflecterend vermogen hebben en die de tijd en ruimte hebben om de oefeningen zelf uit te voeren.
Doeltreffende behandeling
Het is leuk om te lezen hoe zij alle punten bij elkaar brengt, het lijf, emoties, ervaringen en daar een simpele maar doeltreffende behandeling voor geeft die ouders en kinderen samen kunnen oefenen. Ik hoop dat ‘Woelig gevoelig’ andere professionals zal inspireren en dit boek de tweede uit een lange reeks is.
Nike Mencke, is verloskundige (niet praktiserend), lactatiekundige IBCLC, Infant Mental Health generalist.
