”Pedagogisch medewerkers in de kinderopvang hebben meer invloed op het gedrag van kinderen dan je soms zou denken”, stelt Tycho Dekkers. “Dat betekent uiteraard niet dat de gedragsproblemen de schuld zijn van de medewerkers”, haast hij zich te zeggen. “Absoluut niet, maar er is in de kinderopvang wel een hoop mogelijk om kinderen zo te ondersteunen dat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen.”
Wanneer dien je je zorgen te maken over jonge kinderen met druk, onoplettend, impulsief of opstandig gedrag? En wanneer moeten we dit gedrag normaliseren? Tycho Dekkers, senior onderzoeker bij Accare, geeft antwoorden. Naast zijn onderzoekswerk is Tycho GZ-Psycholoog en expertise-coördinator ADHD bij Levvel.
Rol kinderopvang
Welke rol zie je weggelegd voor de kinderopvang als er sprake is van gedragsproblemen? “Laat ik vooropstellen dat het op jongere leeftijd lastig is om te bepalen in welke mate dit reden tot zorg is. Te meer daar dit op allerlei manieren tot uiting kan komen. Het ene kind is vooral heel druk, het andere onoplettend. Maar ook impulsief en opstandig gedrag van een kind vallen onder deze noemer. Lang niet altijd is er dan reden tot zorg. Tot een bepaalde mate passen deze gedragingen bij de typische ontwikkeling van een jong kind. Het is uiteindelijk vooral belangrijk of het kind zelf of diens omgeving problemen ervaart met het gedrag. Heeft het kind bijvoorbeeld problemen met leeftijdsgenoten? Is er sprake van interactieproblemen met ouders? Vinden begeleiders in de kinderopvang het moeilijker om met het kind te werken vergeleken met andere kinderen? En is dit al gedurende langere tijd het geval? Dan is er misschien meer aandacht nodig voor het kind.
Invloed op gedrag
Dekkers is zich er terdege van bewust dat je in de kinderopvang vaak niets kunt doen aan de mogelijk onderliggende oorzaak van de problemen in het gedrag. “Maar zelfs dán is het goed om je te realiseren dat pedagogisch medewerkers wel veel invloed hebben op dat gedrag. We weten dat de meest effectieve interventies voor jonge kinderen met problemen in het gedrag altijd bestaat uit het betrekken van volwassenen die zij kennen. Kijk bijvoorbeeld als eerste samen met de pedagogisch medewerkers en ouders hoe de omgeving is aan te passen om de problemen te verminderen. Denk hierbij aan het stellen van duidelijke regels, het voorbespreken van situaties of het bieden van structuur.”
Geen individuele therapie
Hij licht zijn woorden toe met een voorbeeld. “Neem een kind dat aan tafel zit om te gaan eten. Het is dan belangrijk dat de tafel is opgeruimd en er geen andere afleidingen zijn. Het is voor zulke jonge kinderen niet nodig en wenselijk om een soort van individuele therapie te volgen die gericht is op de problemen in het gedrag. Wél kan gekeken worden welke veranderingen zijn toe te passen in de consequenties die volgen op het gedrag door volwassenen in de omgeving. Denk aan het belonen van gewenst of het negeren van ongewenst gedrag.”
Congresbijdrage
Op donderdag 11 mei 2023 vond in Amsterdam het congres Opvallende kinderen in de kinderopvang plaats. Het congres was een initiatief van Jonge Kind Academie van MOC ’t Kabouterhuis en Vakblad VROEG.
Ben je wellicht geïnteresseerd in een volgende editie van dit congres: laat het ons weten.
Dan kun je mailen naar vroeg@dgcommunicatie.nl
Zie ook:
