Veel ouders ervaren het als spannend zodra ze met hun te vroeggeboren baby naar huis mogen. “Juist over de gewone dagelijkse dingen als verzorgen, slapen en contact maken hebben ouders vragen”, weet Esther van der Heijden. “Voor deze kinderen kunnen ook aandachtig spelen of leren kruipen behoorlijk uitdagend zijn. Een preventieve benadering kan deze gezinnen helpen een vertrouwde weg in het leven te vinden.”
De preventieve aanpak waar Esther op doelt, is het ToP-programma. “Bij deze interventie kijk je in eerste instantie samen met de ouders naar de behoeften en mogelijkheden van hun kind. Dit geeft zicht op de dingen die op dat moment belangrijk zijn voor hun kind om te ondersteunen.”
Inzicht in gedrag en ontwikkeling
Een volgende stap is dat de ToP-therapeut kernstrategieën inzet om de ouder meer inzicht te geven over het gedrag en ontwikkeling van hun kind. “Zo help je hen om aan te sluiten bij de behoeften van het kind. Aanvullend ondersteun je de ouders bij het werken aan voorwaarden voor de ontwikkeling van het kind. De mondelinge en schriftelijke aanbevelingen gaan uit van de sterke kanten van het kind.” Daarnaast is het welbevinden van de ouder heel belangrijk. “Om beschikbaar te zijn voor hun kind is aandacht voor hun geboorteverhaal en verwerking nodig. Dit doen we met psycho-educatie, signaleren en zo nodig zoeken we aanvullende hulp.”
ToP-therapeuten
Met het preventieve ToP-programma zijn in 2020 ruim 1300 kinderen begeleid. Inmiddels zijn er al ruim 100 therapeuten die op deze wijze ouders van te vroeg geboren kinderen geboren in de thuissituatie op weg helpen. “In het eerste levensjaar gaan ze twaalf keer op huisbezoek.” Uitsluitend kinderfysiotherapeuten die de geaccrediteerde ToP-opleiding hebben gevolgd kunnen het programma inzetten. “De opleiding is intensief”, waarschuwt Esther. “Ook is er een selectieprocedure, omdat het maar toegankelijk is voor tien cursisten per opleidingsjaar. Dat lijkt weinig, maar we willen graag heel gedegen opleiden om de kwaliteit van het programma te bewaken.”
Esther van der Heijden is kinderfysiotherapeut, stafadviseur en kerndocent bij het expertisecentrum prematuren EOP-nl, Amsterdam UMC. Hier is ze medeverantwoordelijk voor de TOP opleiding en nascholing en ondersteunt ze de landelijke implementatie van het TOP programma.
Als mede-auteur van het Family and Infant Neurodevelopmental Education (FINE) heeft zij bij kunnen dragen aan de verbetertrajecten op het gebied van ontwikkelingsgerichte zorg op de neonatale afdelingen in binnen en buitenland.
