In de periode direct na de geboorte is het spitsroeden lopen in veel jonge gezinnen. Alle hectiek kan de relatie tussen ouder en baby onder druk zetten. Maar hoe krijg je daar de vinger achter? “De signalenkaart vormt hiervoor hét hulpmiddel”, vertelt Minke den Heijer gedecideerd. “Deze handige tool steekt vooral in op zorgelijke interacties en situaties. Hierdoor ontstaat inzicht in waar de schoen wringt. En geeft handelingsperspectief.” Tijdens de 2021-editie van het Babycongres 2021, door de nieuwe maatregelen geheel online, neemt Minke de deelnemers mee in het benutten van de signalenkaart in de praktijk van alledag. Een voorproefje.
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″]Minke is spreker tijdens het Babycongres 2021 op 17 november in Utrecht. De presentaties van de online versie van het congres zijn maar liefst zestig dagen te volgen – ook voor de live-deelnemers – en het congres is breed geaccrediteerd. Naast dit congres kun je bovendien gratis een tweede online congres uitkiezen. En als abonnee op het magazine Vakblad Vroeg krijg je ook nog eens 50 euro korting op de deelnemersprijs. Lees verder >[/su_note]
Wat is de meerwaarde van de signalenkaart bij zorgen over de ouder-kindrelatie?
“Vooral om in één oogopslag overzicht te hebben in wat er speelt. De kaart geeft namelijk structuur in de informatie en observaties die professionals onder ogen krijgen. Wat zie ik nu eigenlijk? Is er reden tot zorg? Hoe kan ik ondersteuning bieden? En is er indicatie voor doorverwijzen naar meer specialistische gezinsondersteuning? De antwoorden op dit soort vragen vergroot het inzicht in strubbelingen in de ouder-kindrelatie. Met als welkome bonus dat dit en passant de samenwerking tussen verschillende disciplines vergroot.”
Hoe kunnen professionals de kaart in de dagelijkse praktijk gebruiken?
“Eigenlijk heel simpel, namelijk door de kaart te raadplegen als zij een gezin treffen waarin het niet lekker loopt. De kaart kan helpen om beter te snappen waarom de ouder-kindrelatie in een bepaalde situatie moeizaam is. Welk gedrag wordt gesignaleerd? Wat kan hiervan de oorzaak zijn? Hoe kan ik dit bespreekbaar maken? En op welke laag kan het best aanvullende ondersteuning worden ingestoken?”
Kun je een voorbeeld geven?
“Uiteraard. Chantal komt met haar dochter Chanelle van 2 maanden voor de eerste keer op het consultatiebureau. Chanelle is een week eerder, na een vroeggeboorte, ontslagen uit het ziekenhuis. Moeder oogt somber en vlak. Haar baby ligt stil in de reiswieg. Chantal richt zich in het gesprek op jou en je hebt haar nog geen één keer naar haar dochter zien kijken. Chantal vertelt vlak over de stressvolle voedingen en over het weinige slapen nu Chanelle thuis is. In het ziekenhuis werd er goed voor haar dochter gezorgd. Thuis doet ze het meeste alleen. Met de vader van Chanelle heeft ze een LAT-relatie. Hij brengt gelukkig wel haar zoontje van drie uit een eerdere relatie naar school. En hij komt vaak ‘s avonds, zodat ze even kan slapen.
Als Chanelle onrustig wordt, reageert Chantal in eerste instantie niet. Wanneer Chanelle begint te huilen, pakt ze haar op. Ze doet dit vlug en mechanisch, zonder contact te maken. Het lijfje van Chanelle oogt stijf en gespannen, als een pop. De capuchon van haar omslagdoek valt over haar gezicht. Chantal ziet het niet. Ze houdt haar dochter tegen haar schouder.
Wat leert dit voorbeeld?
“Dat we in heel korte tijd veel kunnen observeren en leren over de relatie en interactie tussen ouder en baby. We zien natuurlijk vooral gedrag. En we weten feiten, bijvoorbeeld dat Chanelle prematuur geboren is. Als je de informatiekaart erbij pakt, dan kun je eenvoudiger een overzicht maken van het gedrag dat je ziet. Ook zet de kaart aan tot nieuwsgierigheid. Welke gevoelens en gedachten zouden er spelen bij ouder en baby? Wat maakt het bijvoorbeeld zo moeilijk voor Chantal om naar Chanelle te kijken? Wat roept dit meisje bij haar op? Wat zou de oorzaak kunnen zijn van de hoge spierspanning bij Chanelle? En zijn er misschien nog meerdere stressfactoren naast de prematuriteit, die een impact hebben op deze ouder-baby interactie? Door alle observaties en stressoren in kaart te brengen, kun je als professional bepalen of er extra ondersteuning of behandeling geïndiceerd is. Het overzicht maakt zowel de communicatie tussen professionals als doorverwijzingen eenvoudiger.”
Wat is de rode draad van je presentatie?
“Tijdens de deelsessie ga ik nog veel dieper in op alle informatie die op de informatiekaart staat en hoe je deze in de praktijk kunt gebruiken. Ik hoop hiermee zorgprofessionals uit alle disciplines, die werken met zeer jonge kinderen, nog meer inzicht geeft in de ouder-kindrelatie. Plus dat dit de samenwerking en het begrip tussen de professionals onderling zal versterken. Dit allemaal in het belang van het zeer jonge kind!”
Programma congres ‘Vroegsignalering bij baby’s >>
Minke den Heijer is orthopedagoog, IMH-specialist DAIMH en oprichter van de Babykennis Academie. Met Babykennis Academie geeft ze nascholing over Infant Mental Health aan de eerste- en tweedelijnszorg en ontwikkelt zij preventieprojecten.
Minke is initiatiefneemster voor de ontwikkeling van de ‘Informatiekaart signaleren en ondersteunen ouder-kindrelatie,’ welke onlangs is opgenomen als bijlage in de nieuwe landelijke NCJ-richtlijn ouder-kind relatie.
