Vraag wanneer ouders zich melden met een kind met slaapproblemen altijd naar het functioneren in de volle breedte, adviseert kinder- en jeugdpsychiater Mori van den Bergh. “Slecht slapen op jonge leeftijd kan op zichzelf staan, maar ook deel uitmaken van bredere problemen op verschillende terreinen, bijvoorbeeld regulatie- en psychiatrische stoornissen.” Het allerbelangrijkste vindt zij dat je als hulpverlener naast ouders en kind gaat staan. “Probeer samen de slaapproblemen te begrijpen om van daaruit tot een passende aanpak te komen.”
Ouders van jonge kinderen met slaapproblemen melden zich meestal niet direct bij de kinderpsychiater. Toch kan slecht slapen op jonge leeftijd een andere problemen of stoornissen. “Hulpverleners dienen hierop bedacht te zijn”, aldus Mori van den Bergh. “Slaapproblemen van een kind zijn niet los te zien van het gezin en de omgeving waarin het kind opgroeit. Niet alleen de karaktereigenschappen en de psychische en fysieke gezondheid van het kind kunnen een rol spelen, maar ook de relatie met en tussen ouders. Denk bij dit laatste ook aan psychopathologie en zaken als de sociaal-economische omstandigheden, stressfactoren, opvoedstijl en eventuele risico’s op kindermishandeling.
Kijk breed
Van den Bergh adviseert om in het gesprek met ouders over het slechte slapen van hun kind alle mogelijk factoren langs te gaan. “Vraag dus niet alleen naar hoe het gaat rond het naar bed brengen, het in- en doorslapen en hoe het kind overdag functioneert, maar ook hoe het kind zich op verschillende terreinen ontwikkelt. Plus hoe ouders het ouderschap ervaren. Betrek hierbij zaken als relatieproblemen, armoede, werkloosheid en psychopathologie. Op die manier krijg je een indruk van welke factoren spelen bij het kind, de ouders en de omgeving. De ontwikkeling van een kind is immers nooit los van het gezin en de bredere context te beoordelen. Signalen die kunnen wijzen op het ontwikkelen van regulatie of psychiatrische stoornissen zijn bijvoorbeeld een disharmonische ontwikkeling, opvallende manieren van wel of juist geen contact maken, voortdurende over- of onderprikkeling en grote onrust.”
[su_note note_color=”#def5ff” radius=”0″] Mori van den Bergh verzorgt over dit onderwerp een lezing tijdens het webinar Slaapproblemen bij jonge kinderen’ dat 3 juni van start gaat. Alle informatie over het programma staat op de website van Euregionaal Congresburo: klik hier [/su_note]
Behandelen of verwijzen
Ten aanzien van de behandeling wijst Van den Bergh erop dat in de huidige richtlijn voor slaapproblemen van het NCJ vooral aandacht is voor gedragsmatige interventies. Zij onderschrijft daarom de position paper van Maartje Luijk en collega’s in het NTvG: “Het kan zijn dat deze interventies niet aansluiten bij de stijl van ouders of hulpverlener.” Met het oog hierop pleit zij ervoor dat ook interventies met een andere insteek een plek krijgen in het aanbod voor slaapproblemen bij jonge kinderen. “Het is belangrijk dat ouders en hulpverleners samen kijken naar wat op een zeker moment passend en haalbaar is. Als duidelijk is dat de problemen te complex zijn voor een geprotocolleerde slaapbehandeling, is verwijzing naar een specialist te overwegen. Het gaat hierbij om complexiteit in brede zin, dus zowel in kindfactoren, ouderfactoren als ouder-kindfactoren Het systematisch in kaart brengen van deze verschillende aspecten kan behulpzaam zijn om tot gewogen stappen in diagnostiek en behandeling te komen.”
Lezing tijdens webinar
Voor het webinar ‘Slaapproblemen bij jonge kinderen’, startdatum 3 juni, houdt Mori een lezing over strategieën om slaapproblemen in een breder kader te beoordelen. “Een goede anamnese kan richting geven aan behandeling of verwijzing. Ik ga in op algemene psychische kwetsbaarheid en preventie van psychiatrische stoornissen. Door slaapproblemen te begrijpen in plaats van te beheersen, kan een gezin zo snel mogelijk passende hulp krijgen. Ik illustreer de theorie met casuïstiek uit mijn praktijk.”
Programma Webinar Slaapproblemen bij jonge kinderen >>
Mori van den Bergh is kinder- en jeugdpsychiater bij Centrum Jonge Kind van Karakter in Nijmegen, waar voor kinderen van 0 tot 6 jaar topklinische diagnostiek en behandeling wordt geboden. Haar speciale interesse ligt bij de psychiatrie in ontwikkelingsperspectief.
