Wel of niet goed eten is allesbepalend. Lukt dit niet, dan kan men heel geïsoleerd raken. “Een eetprobleem speelt 24 uur per dag en is van grote invloed op de ouder-kindrelatie”, zegt Marja Rexwinkel, klinisch psycholoog, psychotherapeut en specialist Infant Mental Health. Wat zijn aandachtspunten voor zorgprofessionals?
In hun eerste levensjaar hebben veel jonge kinderen last van reflux, waardoor ze zuur opgeven. Dit probleem komt volgens Rexwinkel relatief veel voor bij prematuur geboren kindjes die eerst sondevoeding en allerlei lichamelijk ingrepen hebben gehad. “Die kindjes zijn vaak overgevoelig. Er ontstaan al snel problemen bij het slikken, waardoor de fles- of borstvoeding hapert.” Ouders kunnen daar heel ongerust over zijn. Terecht, vindt Rexwinkel. “Een kindje kan hierdoor immers uitdrogen. De praktijk leert overigens dat dit probleem na drie, vier maanden meestal vanzelf overgaat.” Maar die wetenschap stelt ouders vaak niet gerust. “Zij denken al snel de uitzondering op de regel te zijn met als gevolg maandenlange spanning.”
Ontwikkelingsconflict
In het tweede en derde levensjaar is er bij een eetprobleem iets heel anders aan de hand. “Autonomie speelt dan een grote rol. Dit betekent dat er vaak strijd is over wie bepaalt wat er gegeten wordt en wie bepaalt wie z’n mond open doet. In feite gaat het dan om een soort ontwikkelingsconflict, waarbij het dichthouden van de mond het instrument is van een kind. Zo kan het zelf bepalen wat er al dan niet naar binnengaat. Lichamelijke problemen spelen daarbij geen rol.”
Lang niet al die kinderen komen bij de hulpverlening terecht. Dat hoeft volgens Rexwinkel ook niet. “Vrijwel elk kind heeft een periode waarin het slecht eet. Dat is helemaal niet erg. Een kindje is ziek en eet gewoon niet. Maar gaat het slechte eten alsmaar door en komt er steeds meer spanning op te staan, dan moeten ouders echt hulp zoeken.”
Kind-, ouder- en omgevingsfactoren
Bij een eetprobleem bij jonge kinderen kan er sprake zijn van kind-, ouder- en omgevingsfactoren. Rexwinkel adviseert die stuk voor stuk af te pellen. “Eerst kijk je of er kindfactoren zijn, dus of er somatisch iets aan de hand is. Zijn er redenen vanuit het kind om te begrijpen waarom het niet eet? Vervolgens kijk je naar mogelijke ouderfactoren. Is een ouder erg onzeker of schiet een vader of moeder snel in paniek als een kind bijvoorbeeld een dag niet heeft gegeten? Tot slot kijk je naar omgevingsfactoren die stress rond het eten kunnen veroorzaken.” De invloed van deze derde factor kan heel ingrijpend zijn, niet in de laatste plaats omdat allerlei mensen zich er mee bemoeien.”
Behandeling
Om een eetprobleem op te lossen is psycho-educatie de eerste stap. “Hieronder valt onder meer uitleg over wat een kindje per dag nodig heeft aan voeding. Daarnaast is het belangrijk te informeren over de allesbepalende invloed van stress. Want naast de calorieën neemt een kind ook de relatie met de ouders tot zich. Als die stressvol is, dan moet die spanning er eerst af worden gehaald.” Essentieel is verder om heel goed naar de medische voorgeschiedenis te kijken, liefst samen met een kinderarts.
De impact van een eetprobleem is enorm. “Niet of slecht eten bepaalt alles in huis. Het kan de sfeer helemaal verpesten. Er zijn ouders die ook nog maar alleen in calorieën kunnen denken en dromen. Of ouders die er zelf buikpijn van krijgen en niet meer kunnen eten. Het kan een enorme impact op het gezin hebben. Als een kind de hele dag spuugt ruikt op een gegeven moment alles zuur. Je kleding, je lakens echt alles. Het hele gezinsleven draait dan om het eetproblemen, iets wat veel mensen zich niet kunnen voorstellen. Het is 24 uur per dag aanwezig.”
Lezing
Tijdens het congres ‘Eetproblemen bij jonge kinderen’ op woensdag 7 juni in Eindhoven geeft Marja Rexwinkel een lezing. Deelnemers hebben aan het eind van de congresdag kennis van de meest recente wetenschappelijke stand van zaken op het gebied van eetproblemen bij jonge kinderen. Signalering gekoppeld aan toepasbare interventies zullen eveneens de revue passeren.
Klik hier voor meer informatie over het congres. Een uitgebreidere versie van het interview met Marja Rexwinkel is gepubliceerd in Vakblad Vroeg; klik hier voor de pdf van het volledige interview.
Marja is klinisch psycholoog, psychotherapeut en IMH-specialist, een van de oprichters van de OuderKindLijn, een tweedelijns GGZ praktijk voor de doelgroep -9 maanden tot 6 jaar en hoofddocent van de generalistische en specialistische IMH opleiding van de Centrale RINO groep Utrecht.
