Door muziek te maken, krijgen kinderen een beter gestimuleerd brein ‘cadeau’. Er bestaat namelijk een causaal verband tussen muziekles en cognitieve vaardigheden bij kinderen. “We zien dat de cognitieve vaardigheden van kinderen verbeteren na enkele jaren muziekles op de basisschool”, vertelt UvA-hoogleraar Henkjan Honing.
Samen met zijn VU-collega Erik Scherder en diens promovendus Artur Jaschke publiceerde Honing over dit onderwerp een open access paper. Aan het onderzoek, dat deel uitmaakt van het promotieonderzoek van Artur Jaschke van de VU, deden 147 leerlingen van zes basisscholen mee. “Deze scholen werden willekeurig geselecteerd uit een grote database van basisscholen”, vertelt hoogleraar muziekwetenschap Henkjan Honing. Het betrof scholen die nog geen kunstonderwijs in het reguliere curriculum hadden. De onderzoekers verdeelden de scholen in drie groepen: muziek, beeldende kunst of geen aanvullend kunstonderwijs. “De leerlingen van de scholen in de muziekgroep kregen tweeënhalf jaar lang tijdens schooltijd een tot twee uur muziekles per week”, aldus Honing. “Dat bestond voornamelijk uit samen muziek maken, zingen en diverse soorten improvisatie.”
Cognitieve testjes
Tijdens die tweeënhalf jaar moesten de kinderen van alle scholen om de zes maanden neuropsychologische testen maken. “Alle testen werden afgenomen met een tablet en gaven een indruk van de verbale intelligentie van de leerlingen, het niveau van planning, inhibitie en het korte termijn- en werkgeheugen”, zegt Honing. “Daarnaast werden de resultaten van de nationale Cito-toets gebruikt.”
Voor verbale intelligentie moesten ze een aantal IQ-testen afleggen. Hierbij gaat het om taalgevoeligheid, woordenschat en hoe snel iemand denkt. Planning werd getest met een puzzel die ze zo snel mogelijk en met zo weinig mogelijk pogingen moesten oplossen. Om de inhibitie, de vaardigheid om je gedrag te remmen, te testen werd er gekeken of ze in staat waren om plotseling een beweging te onderdrukken. Voor het korte termijn- en werkgeheugen moesten ze een aantal geheugentaken uitvoeren om te kijken hoe goed ze waren in het onthouden van de locaties van verschillende stippen.
Muziekles verbetert cognitie
Uit het onderzoek kwam naar voren dat kinderen die muziekles krijgen, of dat nou alleen thuis is of ook op school, beter presteerden op taken die executieve functies vereisen. Het luisteren naar en het maken van muziek stimuleert het hele brein, waaronder executieve functies, geheugen en emoties. Door deze grootschalige stimulering van de hersenen worden nieuwe verbindingen gelegd en bestaande verbindingen versterkt. Zo krijgen kinderen door muziek te maken een beter gestimuleerd brein ‘cadeau’.
“Bij de leerlingen die muzieklessen kregen, waren verbeteringen te zien op het gebied van planning, inhibitie en verbale intelligentie die niet aanwezig waren bij de leerlingen die beeldende kunst of geen kunstonderwijs op school kregen”, vat Honing samen. Hij benadrukt dat muzieklessen niet slechts gecorreleerd zijn met het verbeteren van cognitieve vaardigheden, maar dat er een oorzakelijk verband is. “We weten alleen nog niet of het effect van muzieklessen op de lange termijn aanhoudt, na tweeënhalf jaar.”
De resultaten wijzen erop dat langdurig muziekonderwijs een positieve invloed kan hebben op cognitieve vaardigheden zoals planning, zelfbeheersing en concentratievermogen. Ook ondersteunen de resultaten dat muziekonderwijs mogelijk een far transfer-effect heeft op rekenen en taal, omdat de gemeten cognitieve functies ook belangrijk zijn voor rekenen en taal; voor het maken van muziek heb je dezelfde en vergelijkbare hersengebieden en -netwerken nodig als voor bijvoorbeeld het oplossen van een gecompliceerde rekensom.
Longitudinal Analysis of Music Education on Executive Functions in Primary School Children >
