Ouders van slecht slapende baby’s en peuters zijn vaak ten einde raad. Toch is er in veel gevallen weinig reden tot ongerustheid. “Veel zogenaamde slaapproblemen vallen onder normaal babygedrag”, geeft drs. Marilene de Zeeuw aan. “Het is van belang om hier in de hulp aan deze gezinnen nadrukkelijk oog voor te hebben.” Dat neemt niet weg dat serieuze hulp nodig kan zijn. “Stel dan vooral de gevoelens van het jonge kind voorop”, adviseert De Zeeuw.

Interview over eetpoblemen bij jonge kinderen
Marilene de Zeeuw: “Neem bij het behandelen van een slaapprobleem de wereld van slecht slapende baby’s en peuters als uitgangspunt”

Veel ouders worstelen met een slecht slapende baby of peuter. “Vaak ten onrechte”, weet Marilene de Zeeuw, klinisch psycholoog Kinderen en Jeugd, psychotherapeut, supervisor gedragstherapeut VGCt en IMH-specialist. “Ouders denken vaak, ook door het onderling uitwisselen van ervaringen, dat een lieve baby er eentje is die doorslaapt. Nou echt, dat doen er maar een paar.” Volgens De Zeeuw zijn veel zorgen te voorkomen door over het slapen van baby’s betere voorlichting te geven. “Baby’s worden nu eenmaal gewoon regelmatig wakker. Veel zogenaamde slaapproblemen vallen dan ook onder normaal babygedrag, waar je je als gezin toe te verhouden hebt. De categorie waar echt sprake is van een lichamelijk probleem, is vrij klein. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan benauwdheid als gevolg van een ademhalingsprobleem. Kinderen slapen daar onrustig van. Of ontwikkelingsproblematiek. Of slaapproblemen als gevolg van een trauma. Maar meestal gaat het om normaal babygedrag dat slecht begrepen wordt.”

Neem babywereld serieus

Dat neemt niet weg dat er wel degelijk baby’s zijn die flink ontregeld raken als het gaat om slaap met als gevolg dat een gezin uitgeput raakt. Therapie kan dan uitkomst bieden. “Met snelle gedragsadviezen over straffen, belonen en negeren, plus dat consequent laten doen, zijn ouders en baby’s niet geholpen”, weet De Zeeuw.

In plaats daarvan adviseert zij de wereld van slecht slapende baby’s en peuters als uitgangspunt te nemen. “Huilen heeft een functie in het kader van overleving. Als ouders niet te zien zijn, is dat de enige manier waarop een baby zich kan uitdrukken. Wakker worden en roepen om je ouders heeft een evolutionaire functie, namelijk je vergewissen van de zorg en nabijheid van je ouders.”

‘Vasthouden aan het rigide ideaalbeeld van slapen
maakt ouders vaak doodmoe en ongelukkig’

Je kunt dan bijvoorbeeld uitkomen op meer behoefte aan warmte en dus meer interactie met de ouders ’s nachts: een snelle aai over de bol en weer door. “Het is immers heel natuurlijk om dichtbij je ouders te willen zijn, je veilig bij hen te voelen en door hen getroost te willen worden. Daar hoort ook het besef bij er op aan te kunnen dat papa en mama je geruststellen op het moment dat er wat is, waardoor een kind zich minder bang voelt om in slaap te vallen. Dat zijn fijne verwachtingen om als baby te ontwikkelen. Lekker slapen is een functie van het lichamelijke systeem van rust en herstel, ons parasympathische systeem, en dat gebeurt vanzelf als kinderen zich veilig en ontspannen voelen.”

Eigen binnenwereld

De Zeeuw is warm pleitbezorger van meer aandacht tijdens behandelingen voor de affectieve relatie tussen ouders en kind. “Veel slecht slaapgedrag is hieruit te herleiden. Je kunt pas gezond zelfstandig zijn, als je je goed verbonden weet.” Zij is in dit verband blij met de snel toenemende belangstelling voor Infant Mental Health (IMH), waarbij het gedrag én de gevoelens van het jonge kind serieus worden genomen. “Baby’s en peuters worden hierbij gezien als sociaal competente wezentjes in plaats van halve wilden die langzaam sociaal worden en hiervoor getraind moeten worden. Tegenwoordig weten wij beter. Talloos onderzoek heeft laten zien dat baby’s sociaal ter wereld komen met een eigen binnenwereld, signalen afgeven over wat ze fijn of niet zo fijn vinden, en vanaf de start verwachtingen opbouwen wat volwassenen voor hen kunnen betekenen. Voor de hulpverlening rond slecht slapen houdt dit in dat we altijd rekening moeten houden met wat het gedrag van ouders betekent voor de gevoelens en ontwikkelende gedachtes van baby’s.”

Uitgeputte gezinnen

Belangrijk voordeel van de IMH-benadering is dat er minder strijd is in het gezin. “Je accepteert bijvoorbeeld dat kinderen nu eenmaal graag bij hun ouders zijn of af en toe hun ouders willen zien. Dan voelen ze zich het snelst op hun gemak. In een eigen kamertje je veilig voelen, is echt een complexe ontwikkelingsopdracht. Voor sommige kinderen is dat vrij gemakkelijk en andere kinderen doen daar langer over.”

De Zeeuw adviseert ouders te beginnen met de strijd er af te halen. “Go with the flow”, zeg ik dan, “doe wat werkt voor jullie allemaal. Want op een dag liggen ze echt in hun eigen bed. Ik tref regelmatig uitgeputte gezinnen aan, gewoon omdat ze maar blijven vasthouden aan een rigide idee over hoe slapen eruit moet zien. Vader, moeder en kind worden daar doodmoe en ongelukkig van. Dat lijkt me niet de bedoeling van zoiets simpels als slapen wat gewoon een biologisch gegeven is.”

 

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan