Recent vond de 2500ste bloedtransfusie in de baarmoeder plaats in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Hiermee wordt het leven gered van ongeboren kinderen met ernstige bloedarmoede. Het LUMC is het enige Nederlandse ziekenhuis dat deze behandeling uitvoert en doet dit al 35 jaar. Een mooi moment om stil te staan bij de waarde van deze ingreep.
Bloedarmoede van de foetus behandelen ín de baarmoeder. Dat klinkt als een geavanceerde nieuwe behandelmethode, maar werd al voor het eerst in 1965 uitgevoerd in Leiden. In 1987 is de huidige techniek geïntroduceerd en nu, 35 jaar later, vindt de 2500ste bloedtransfusie in de baarmoeder plaats. Daarmee is het de meest uitgevoerde foetale behandeling in Nederland.
Een video laat zien hoe de behandeling precies in zijn werk gaat >>
Zonder een behandeling komen foetussen met ernstige bloedarmoede vaak te overlijden, of ze houden er chronische handicaps aan over. De waarde van deze behandeling is dus groot en is met de jaren alleen maar toegenomen. Waar in de jaren ‘60 een foetus na een bloedtransfusie in de baarmoeder in 30% van de gevallen bleef leven, is dat nu in 97% van de gevallen.
Gespecialiseerd team
De behandeling vraagt om een goede voorbereiding en een nauwkeurige aanpak. Met een lange dunne naald prikt de foetaal chirurg, onder begeleiding van een arts-echoscopist, via de buik van de moeder een bloedvat aan in de placenta of van de foetus. Het LUMC telt vier foetaal chirurgen: Joanne Verweij, Monique Haak, Femke Slaghekke en Annemieke Middeldorp. “Als team met gespecialiseerde verpleegkundigen en artsen prenatale geneeskunde zijn we goed op elkaar ingespeeld. Dat is cruciaal voor een succesvolle transfusie”, zegt Middeldorp. “Daarnaast is de nauwe samenwerking met Sanquin, die het donorbloed aanlevert, onmisbaar.” De transfusie zelf duurt gemiddeld tussen de 20 en 60 minuten en de moeder kan vaak op dezelfde dag nog naar huis. In het LUMC, op de dagbehandeling van het Geboortehuis, voert men zo’n 50 intra-uteriene bloedtransfusies per jaar uit.
Antistoffen tegen foetus
De meest voorkomende oorzaak van ernstige bloedarmoede bij ongeboren kinderen is rhesusziekte. Het bloed van de moeder is dan rhesus-negatief en dat van het kindje rhesus-positief. “De moeder maakt dan antistoffen tegen de rode bloedcellen van het kindje. Doordat deze hierdoor afbreken, ontstaat bloedarmoed”, legt Verweij uit. Deze ziekte was lange tijd de belangrijkste oorzaken van perinatale sterfte in Nederland. Maar door het toevoegen van dit ziektebeeld aan het nationale screeningsprogramma voor zwangeren door bloedbank Sanquin in de jaren zestig en de komst van het medicijn antiRhD-immunoprofylaxe, kan een groot deel van de ziektegevallen voorkomen worden. Vandaag de dag is er bij ongeveer 100 zwangerschappen per jaar sprake van een matig tot ernstige bloedarmoede, en in 30 tot 35 van de zwangeren zijn daadwerkelijk transfusie(s) nodig.
Leidse traditie
Bloedtransfusies in de baarmoeder worden in Nederland alleen in het LUMC uitgevoerd. Dit heeft als voordeel dat er snel opgetreden kan worden en er goed onderzoek gedaan kan worden naar dit zeldzame ziektebeeld. Het foetale team in het LUMC streeft naar verbetering van de screening, diagnostiek en behandeling van rhesusziekte. Dit doet het niet alleen in Nederland, maar ook met een wereldwijde registratie en onderzoek in bijvoorbeeld Tanzania, waar deze ziekte nog steeds een groot probleem is. De intra-uteriene bloedtransfusies en het onderzoek hiernaar vormen ook een belangrijke basis voor andere (zeldzame) foetale ingrepen, zoals een foetale hartballonplaatsing.
Bron: Persbericht LUMC
