Anders inrichten groene buitenruimte in de kinderopvang stimuleert spel

Pedagogisch medewerkers kregen tijdens een onderzoek handvatten om het gebruik van de groene buitenruimte optimaal in te zetten. Het resultaat smaakt naar meer: jonge kinderen kwamen tot meer sensomotorisch spel en oudere kinderen tot meer verbeeldingsspel.

‘De kinderen komen in een groene buitenruimte tot meer spel. Ik ben nog bewuster kinderen aan het observeren om zo te ontdekken waar ik dit spel kan verdiepen’, concludeert Chantal Hulleman (pedagogisch medewerker). Zij deed mee aan het onderzoek, gefinancierd door ZonMw, naar het gebruik van de groene buitenruimte in de kinderopvang. Via bijeenkomsten en opdrachten kregen medewerkers handvatten om deze ruimte en de eigen pedagogische vaardigheden optimaal in te zetten.

Het onderzoek werd uitgevoerd door Marian Joven van het lectoraat Natuur en Ontwikkeling Kind van de Hogeschool Leiden. Ze werkte samen met 14 kinderopvanglocaties, de Vrije Universiteit, Stichting Groen Cement, Instituut voor natuureducatie en duurzaamheid (IVN) en Natuurvoormensen. Het effect is onderzocht door kinderen buiten te observeren en stress te meten via cortisol in plukjes haar. De onderzoekers vergeleken de kinderen die aan de training meededen met een controlegroep.

Effect op kinderen

‘De training lijkt met name effect gehad te hebben op spel’, licht Marian toe. ‘Bij de jongste kinderen werd meer sensomotorisch spel en bij oudere kinderen meer verbeeldingsspel waargenomen.’ Voorbeelden van sensomotorisch spel zijn: grijpen naar takjes en blaadjes buiten, kruipen door het gras en de natte sprietjes voelen, luisteren naar geluiden etc. Bij verbeeldingsspel maken kinderen een eigen verhaal, bijvoorbeeld een boomstam gebruiken als trein, een stok als vliegbezem, de zandbak als huis, de struiken als hut etc.’ Jongens lieten ook een hoger welzijn, meer fysieke activiteit en minder stress zien’, vertelt Marian. Dit effect ligt wellicht aan het feit dat de training gericht was op meer autonomie geven aan de kinderen.

Bevlogen team

Een goed ingerichte buitenruimte is slechts een randvoorwaarde om de ontwikkeling van kinderen te stimuleren. ‘Wat vooral helpt is een bevlogen team met medewerkers die enthousiast zijn en elkaar willen helpen’, aldus Marian. ‘Wil je aan de slag met een groene buitenruimte? Investeer dan eerst in de ‘groene’ competenties, zodat medewerkers zich bekwaam voelen in het gebruik van de buitenruimte. De inrichting komt later wel. Materiaal helpt natuurlijk wel, zoals goede pakjes zodat de kinderen niet nat worden.’

De resultaten worden verwerkt in de certificering van een Groene Kinderopvang en in lesstof zoals van de lerarenopleiding.

Op expeditie in de babytuin

Wil je als kinderopvang aan de slag met een groene buitenruimte om de ontwikkeling van baby’s te ondersteunen? Vraag dan via het Lectoraat de praktijkpublicatie “Op expeditie in de babytuin” aan. Hiermee kunnen pedagogisch coaches zelfstandig met hun teams aan de slag met de methodiek en casuïstiek uit dit onderzoek. Liever een workshop of training? Die worden aangeboden door de Outdoor Living & Learning Academy, IVN en Stichting Groen Cement (zie linkjes).