Zwangerschap en eerste levensmaanden verdienen prominente plek in programma Kansrijke Start

Ondersteuning tijdens de zwangerschap en in de eerste 6 maanden is cruciaal voor de gehechtheidsrelatie en het voorkomen van jeugdtrauma’s. De Gezondheidsraad heeft hier te weinig oog voor, vinden het NIP, NVO, DAIMH en Babywerk, de initiatiefnemers van 1001 Kritieke Dagen. Reden voor hen om een brief te sturen naar minister De Jonge (VWS).

De brief betreft een reactie op het advies van de Commissie Vroegkinderlijke gehechtheid en de preventie van jeugdtrauma’s van de Gezondheidsraad. De vier organisaties zijn op zich blij dat de Gezondheidsraad aandacht vraagt voor het belang van de eerste levensfase en onderschrijven dat ernstige negatieve jeugdervaringen verband houden met het ontstaan van psychische en fysieke gezondheidsproblemen op latere leeftijd. Minder positief is men echter over het feit dat jeugdtrauma in het advies wordt versmald tot kindermishandeling en dat de focus ligt op (de effectiviteit van) losse interventies die specifiek zijn gericht op hechting. Deze ‘hechting-interventies’ zijn vaak effectiever als het kind 6 maanden of ouder is, zo blijkt uit het advies. Die conclusie kan de indruk wekken dat het helemaal geen zin heeft iets te doen aan hulp of ondersteuning tijdens de zwangerschap en de eerste 6 maanden.

Cruciale periode

Volstrekt ten onrechte, vinden de initiatiefnemers van 1001 Kritieke Dagen. De zwangerschapsperiode en de eerste zes levensmaanden zijn juist cruciaal als het gaat om:

het reguleren van stress
het verbeteren van de co-regulatie tussen ouder en kind (en daarmee de emotieregulatie)
het vergroten van het zelfvertrouwen van ouders
de bonding tussen ouders en kinderen (de voorloper van gehechtheid)

Advies Kansrijke Start

De briefschrijvers wijzen er verder op dat het te veel inzetten op losstaande interventies, kan leiden tot een diagnose-stoornis-behandeling-denken. Dit doet geen recht aan de complexiteit van het ontwikkelingsverloop van het jonge kind binnen de relatie met ouders en evenmin aan de bredere context (gezin, relaties, omgeving, maatschappelijke factoren), die een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van eventuele problemen bij het (jonge) kind. Het verzoek aan minister De Jonge is deze punten mee te nemen in de (uitwerking van) zijn aangekondigde programma Kansrijke Start (Rijksoverheid.nl).