Samenwerken met ouders vraagt veel meer van professionals dan we denken. Er zijn altijd meer lagen in de dynamiek van het contact dan aan de oppervlakte zichtbaar is. Voor je het weet is er spanning in de relatie. Met als gevolg dat je niet naast, maar tegenover ouders staat. Dat kan in een split second gebeuren, zelfs al leek er daarvoor geen vuiltje aan de lucht.
José Koster
Zonder vertrouwen en een gevoel van verbinding heeft hulpverlening geen enkele zin. Niemand zal kwetsbare strubbelingen delen met iemand bij wie je je niet veilig voelt of die je zelfs als bedreigend ervaart. Om te kunnen werken in verbinding met ouders is kennis over ouderschap en inzicht in de ingewikkelde dynamieken die spelen in het contact, noodzakelijk.
Ouderschap omvat veel meer dan het opvoeden van kinderen. ‘Opvoederschap’ is een taak die ook door anderen kan worden uitgevoerd. Grootouders bijvoorbeeld, een oppas en niet te vergeten professionals zoals leerkrachten en docenten. Zij dragen allemaal een steentje bij aan de opvoeding. Ouderschap gaat echter veel verder dan dat. Het is tijdloos want het gaat altijd door. Ook als de kinderen op school zijn of op eigen benen staan. Onvoorwaardelijk: omdat niemand het over kan nemen.
Daar-en-toen op ouderlijke werkvloer
Ouderschap speelt zich af op identiteitsniveau. Het gaat over wie je bent. Er bestaat geen diepere verbinding dan die tussen een ouder en een kind. De verantwoordelijkheid die een ouder ervaart is overweldigend en maakt dat je al snel het gevoel hebt tekort te schieten. Als ouder wil je niet falen, en al helemaal niet in de ogen van je kind. Dit maakt ouderschap tot een uiterst kwetsbare aangelegenheid.
In het opvoeden van kinderen kom je als ouder jezelf tegen. Kinderen doen een voortdurend beroep op je beschikbaarheid en dagen je uit steeds opnieuw boven jezelf uit te stijgen. Je wordt geconfronteerd met je onvermogen, frustratie en machteloosheid. Maar ook met je (onvervulde) wensen, dromen en verlangens.
En dan is er nòg een kind dat op de ‘ouderlijke werkvloer’ om aandacht kan schreeuwen: het kind in de ouder dat de ouder zelf ooit was. Voel je je kwetsbaar, onveilig of bedreigd, dan steekt dit innerlijke kind vaak, zonder dat je het weet, de kop op. We raken weg van het hier-en-nu en reageren en acteren doorgaans onbewust vanuit daar-en-toen. Dat geldt voor iedereen, niet alleen voor ouders. Ook voor jou en mij, als mens én als professional, want die twee kun je niet zomaar van elkaar loskoppelen. We dragen allemaal talloze kind-ervaringen met ons mee die op de meest (on)handige momenten het hier-en-nu beïnvloeden. We hopen oude pijn niet opnieuw te hoeven voelen of onvervulde verlangens alsnog te bevredigen.
Wirwar aan emoties
Dit gegeven, dat we overdracht en tegen-overdracht noemen, is één van de factoren die het werken met ouders zo complex maakt. Bij overdracht neem je onbewust oude gevoelens uit je eigen levensgeschiedenisals vertrekpunt voor het contact. (….)
Lees gratis pdf-bestand
De opgenomen tekst in dit bericht zijn de eerste alinea’s van een artikel in een eerdere editie van ons VROEG-magazine. Klik hier om het artikel in z’n geheel te lezen.
