Voeden en wel of niet goed eten is allesbepalend. Lukt dit niet, dan kan een gezin veel stress ervaren en heel geïsoleerd raken. “Een voedings- of eetprobleem speelt 24 uur per dag en is van grote invloed op de ouders, het kind en de ouder-kindrelatie”, zegt drs. Marja Rexwinkel, klinisch psycholoog, psychotherapeut en specialist Infant Mental Health. Wat zijn aandachtspunten voor zorgprofessionals?

In hun eerste levensjaar hebben veel jonge kinderen last van reflux, waardoor ze regelmatig zuur opgeven en soms hartverscheurend huilen. Dit probleem komt volgens Rexwinkel relatief veel voor bij prematuur geboren kindjes die eerst sondevoeding en allerlei lichamelijk ingrepen hebben gehad. “Die kindjes zijn vaak overgevoelig. Er ontstaan al snel problemen bij het slikken, waardoor de fles- of borstvoeding hapert.”

Terecht ongerust

Ouders kunnen heel ongerust zijn over dergelijke problemen met het voeden en eten. Terecht, vindt Rexwinkel. “Een kindje kan hierdoor ontregelen en – waar ouders vaak bang voor zijn – uiteindelijk uitdrogen.”

De praktijk leert dat dit refluxprobleem vaak na drie, vier maanden meestal vanzelf overgaat.” Maar die wetenschap stelt ouders niet gerust. “Zij denken al snel de uitzondering op de regel te zijn. En elke dag met voedings- of eetproblemen is een dag met stress en onzekerheid, met als gevolg maandenlange spanning.”

Lang niet al die kinderen komen bij de hulpverlening terecht. Dat hoeft volgens Rexwinkel ook niet. “Vrijwel elk kind heeft periodes waarin het slecht eet of eten weigert, bijvoorbeeld in de autonomiefase. Dat is helemaal niet erg. Een kindje is ziek en eet gewoon niet. Maar gaat het moeilijke voeden of slechte eten alsmaar door en komt er steeds meer spanning op te staan, dan moeten ouders echt hulp zoeken.”

Marja Rexwinkel: “Pel kind-, ouder- en omgevingsfactoren stuk voor stuk af”

Kind-, ouder- en omgevingsfactoren

Bij een eetprobleem bij jonge kinderen kan er sprake zijn van kind-, ouder- en omgevingsfactoren. Rexwinkel adviseert die stuk voor stuk af te pellen. “Eerst kijk je of er kindfactoren zijn, dus of er somatisch iets aan de hand is. Zijn er lichamelijke redenen vanuit het kind om te begrijpen waarom het niet eet, is een kind overgevoelig voor bepaalde voedingsstoffen, bepaalde consistenties?

Vervolgens kijk je naar mogelijke ouderfactoren. Is een ouder erg onzeker? Schiet een vader of moeder snel in paniek, bijvoorbeeld bij een dag niet eten, uit angst dat het kind ernstig ziek wordt of zelfs dood gaat? Heeft een ouder zelf eetproblemen gehad?

Tot slot kijk je ook naar omgevingsfactoren die stress rond het eten kunnen veroorzaken. “Denk aan zaken als ruzie tussen ouders of allerlei goedbedoelde adviezen. De invloed van de omgeving kan heel ingrijpend zijn, niet in de laatste plaats omdat allerlei mensen zich er vaak met voedings en eetproblemen  bemoeien.”

Behandeling

Om een eetprobleem op te lossen is psycho-educatie de eerste stap. “Hieronder valt onder meer uitleg over wat een kindje per dag nodig heeft aan voeding. Daarnaast is het belangrijk te informeren over de allesbepalende invloed van stress. Want naast de calorieën neemt een kind ook de relatie met de ouders tot zich. Als die stressvol is, dan moet die spanning er eerst af worden gehaald, de relatie is vaak alleen nog maar een voedings- of eetrelatie geworden.” Essentieel is allereerst om heel goed naar de medische voorgeschiedenis te kijken, liefst samen met een kinderarts. “Denk hierbij ook aan traumatische medische ingrepen als sondevoeding of herhaaldelijk de sonde herplaatsen na uitspugen.”

Impact enorm

De impact van een voedings- of eetprobleem is enorm. “Niet of slecht eten bepaalt alles in huis. Het kan het ouderschap onderdruk zetten en de sfeer helemaal verpesten. Er zijn ouders die ook nog maar alleen in calorieën kunnen denken en dromen. Of ouders die er zelf buikpijn van krijgen en niet meer kunnen eten of niet kunnen eten in aanwezigheid van hun kind. De hele dag met eten bezig zijn, kan een enorme impact op het gezin hebben. Denk aan de angst – vaak ongegrond –  of een kind wel in leven blijft of later schade in zijn ontwikkeling ondervindt van het weinig eten. Als een kind de hele dag spuugt, ruikt op een gegeven moment alles zuur. Je kind zelf, je kleding, je lakens echt alles. Het hele gezinsleven draait dan om het voedings- en eetproblemen, iets wat veel mensen zich niet kunnen voorstellen. Het is 24 uur per dag aanwezig. Niet alleen het kind eet niet, maar ook ouders raken ernstig ondervoed in positieve ervaringen.”

Marja is klinisch psycholoog, psychotherapeut en IMH-specialist, een van de oprichters van de OuderKindLijn, een tweedelijns GGZ praktijk voor de doelgroep -9 maanden tot 6 jaar en hoofddocent van de   IMH opleiding tot consulent en specialist van MOC Kabouterhuis.

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Een abonnement kost slechts €28,- per jaar.

Ontdek ons VROEG-magazine

Vakblad Vroeg is er voor professionals die werken in de geboortezorg en met kinderen tot zeven jaar en hun ouders. Sleutelwoorden zijn preventie, vroegtijdige onderkenning en vroeghulp. Ons kwartaalmagazine biedt achtergrond en verdieping. Een abonnement kost slechts € 28,- per jaar.

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen op het gebied van de geboortezorg en de zorg rond het jonge kind en zijn ouders? Schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief. Deze verschijnt iedere dinsdagochtend.

"*" geeft vereiste velden aan