Misverstanden door een taalbarrière kunnen in de geboortezorg grote gevolgen hebben. Sinds begin dit jaar worden tolken in de geboortezorg weer vergoed. Beter begrip in de spreekkamer kan levens redden.
De cijfers zijn veelzeggend. De perinatale sterfte bij kinderen met een niet-westerse achtergrond in Nederland ligt tussen de dertig en vijftig procent hoger dan het landelijke gemiddelde (bron: RIVM Beter Weten is een begin, 2020’). Ook het aantal vrouwen met migratieachtergrond dat kampt met een postnatale depressie ligt opvallend hoger. ‘Alle cijfers laten zien waarom het belangrijk is om de taalbarrière in de spreekkamer te overbruggen. Een zwangere expat loopt in Nederland al meer risico, voor vrouwen met een vluchtverleden zijn deze risico’s nog groter’, weet epidemioloog Simone Goosen, werkzaam voor Johannes Wier Stichting voor gezondheidszorg en mensenrechten. Goosen is de drijvende kracht achter de campagne ‘Tolken terug in de Zorg, alstublieft’.
Hoop op definitieve regeling
Sinds begin dit jaar kunnen verloskundigen en kraamverzorgenden de inzet van een tolk weer declareren. ‘Deze tijdelijke regeling is een grote stap.’ Goosen hoopt dat een definitieve regeling mét een centraal telefoonnummer voor alle zorgprofessionals die een tolk willen inzetten, snel wordt ingevoerd. ‘Professionals moeten nu op verschillende manieren een tolk aanvragen, afhankelijk van de situatie van de zwangere. En in het ziekenhuis is het weer anders geregeld dan in de eerstelijns. Eén nummer voor alle situaties is veel makkelijker en sneller.’
Impact taalbarrière
Beter begrip in de spreekkamer kan levens redden, weet Goosen. Ze geeft een schrijnend voorbeeld van een zwangere die niet goed had begrepen dat ze meteen contact op moest nemen met de verloskundige wanneer ze de baby niet meer voelde bewegen. Toen ze op controle kwam, bleek de baby te zijn overleden. ‘Het is zo belangrijk dat de zwangere en haar partner en de zorgverlener elkaar verstaan en begrijpen. Dat is dé basis van goede zorg.’ Ze verwijst naar het onderzoek dat Victoria Sellevold samen met haar collega’s deed naar taalproblemen in de geboortezorg. ‘Zij maakt duidelijk wat voor impact de taalbarrière in de spreekkamer heeft. Wat het betekent voor een zwangere om niet begrepen te worden; het leidt tot onzekerheid, stress en schaamte. Sellevold laat ook zien hoe groot de drempel voor vrouwen is om vragen te stellen, om hulp te vragen. Ze zeggen vaak ja zonder de verloskundige echt te begrijpen.’
Belang van goede communicatie
Ook de zorgprofessional wil uiteraard begrepen worden. Het risico is volgens Goosen anders groot dat het blijft bij fysieke controles: het voelen van de buik, het meten van de baby. Gevoelens van de moeder over de bevalling bijvoorbeeld komen dan minder aan bod. ‘Maar dat is maar een beperkte vorm van zorg. De afgelopen jaren is er juist meer aandacht gekomen voor het belang van goede communicatie. Een taalbarrière staat dat in de weg.’ Lees verder op kennispoort-verloskunde.nl
Webinar
Op dinsdagavond 4 april werkt Simone Goosen mee aan het webinar ‘Als je elkaars taal niet spreekt’ van het College Perinatale Zorg. Onderwerpen zijn: Waarom, wanneer en hoe zet je een tolk in? Welke andere methoden zijn er om een taalbarrière te slechten en anderstalige zwangeren goede zorg te bieden? Hoe doe je dit in de praktijk en wat kun je doen als VSV?
Zie ook:
- Schakel bij elk contact met zwangere vluchtelingen tolk in
- Zorgen over beschikbaarheid tolken tijdens zwangerschap en bevalling
