Het IMH-gedachtegoed heeft, binnen de context van een zich snel veranderende maatschappij, een grote vlucht genomen. Dit is niet in de laatste plaats te danken aan de inspanningen van Marja Rexwinkel. Onlangs ging zij met pensioen. Vanwege haar uitzonderlijke bijdragen op het vakgebied van de geestelijke gezondheidszorg van baby’s en jonge kinderen is zij onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. IMH-visie verdient doorontwikkeling, schrijft Marja in een essay dat vlak voor haar afscheid van het vak verscheen.
Marja ontving tijdens een symposium ter gelegenheid van haar afscheid de versierselen die horen bij de bijzondere koninklijke onderscheiding uit handen van burgemeester Boog van Diemen, haar woonplaats. Als klinisch psycholoog/psychotherapeut heeft Marja aan de wieg gestaan van de hulpverlening en zorg voor jonge kinderen en hun gezinnen. Zij was in Nederland één van de eerste hulpverleners die zich verdiepte in deze doelgroep, zowel op het gebied van zorg, onderwijs als beleid. Met succes: de afgelopen decennia zette Marja het belang van de vroegontwikkeling van het heel jonge kind stevig op de kaart.
Pas op de plaats
In haar essay wijst Marja erop dat er in de gezondheidszorg steeds meer preventie- en interventieprogramma’s zijn, terwijl ook het opleidingsaanbod is toegenomen. Daarmee is na een kwart eeuw Infant Mental Health in Nederland een pas op de plaats nodig. In het essay, gepubliceerd in de IMH Glossy BinnensteBuiten, gaat Marja hier uitvoerig op in. De tijd is volgens haar rijp voor reflectie en discussie over essentiële dilemma’s die van invloed zijn op IMH. ‘Wij en onze organisaties zijn zelf onderdeel van het gezinssysteem en de ouder-kindrelatie. De dilemma’s die ik aanstip vragen dan ook om een contextueel en inclusief denken’, aldus Marja.
‘Laten we werken aan een toekomstbestendige verdieping van ons mooie vakgebied.’
Aandachtspunten op een rij
Samengevat verdienen met name de volgende zaken reflectie en discussie:
1. Ordenen en integrale analyse om tot een port of entry te komen
Het belang van het ordenen van informatie om tot een goede integrale analyse en port of entry te komen, waarin het niet alleen gaat om ‘wat is er met dit kind aan de hand’, maar vooral over de vraag waarom dit met dit kind binnen dit gezin en context/sociale omgeving, inclusief onszelf, speelt.
2. De invloed van de omgeving op de ouder-kindrelatie
De omgeving beïnvloedt elk facet van het leven van het kind middels de ouder-kindrelatie. Zeker in een maatschappij die momenteel zo onrustig is en gezinnen zo persoonlijk treft.
3. IMH inclusief: De professional en hulpverlening als onderdeel van de omgeving en integrale analyse
In de integrale analyse met behulp van bijvoorbeeld de ordening die de DC 0-5 geeft, brengen wij als IMH-professionals in kaart welke invloed kind-, ouder- en omgevingsfactoren op de ouder-kindrelatie hebben. De omgeving betreft ook de impact van onszelf als professionals en die van onze organisatie. Deze invloed dient expliciet een plek te krijgen in de integrale analyse en in de port of entry.
4. Kritische reflectie op het gebruik en misbruik van IMH-concepten
Het belang van IMH is, mede door scholing, inmiddels breed bekend in onder meer de jeugdzorg, jeugd- en volwassen ggz en gezondheidszorg. Ook bij beleidsmakers is het gedachtegoed geland. Dit is belangrijk voor het welzijn van zwangeren, jonge kinderen en hun ouders. Er is inmiddels ook een schaduwzijde die om reflectie vraagt, namelijk het ‘gebruik/misbruik’ van (wetenschappelijke) IMH-concepten in de dagelijkse praktijk. Dit gebeurt zonder ons nog goed te realiseren waar die voor staan en wat het effect van het gebruik daarvan voor ouders kan zijn. Denk aan het risico van neuroparenting als uitwas van het gebruik van wetenschappelijke concepten in de dagelijkse praktijk. Hetzelfde geldt voor het breed gebruiken van concepten uit gehechtheidsonderzoek.
5. Omgaan met epistemisch wantrouwen om gezinnen in kwetsbare omstandigheden te bereiken
Hoe kunnen wij die gezinnen bereiken, waar gezien de voorgeschiedenis of omstandigheden, epistemisch wantrouwen een grote rol speelt?
6. Benutten menselijke veerkracht
Als laatste het spanningsveld tussen problematiseren en normaliseren en de menselijke veerkracht.
Wens
Marja spreekt de hoop uit dat het IMH werkveld deze dilemma’s oppakt. ‘Reflectie is een belangrijke pijler voor het behandelen en ondersteunen van de ouder-kindrelatie, maar ook voor de kwaliteit van de IMH-professional. Door met elkaar te reflecteren en dilemma’s onder ogen te zien, zonder ze gelijk te moeten oplossen, werken we aan een toekomstbestendige verdieping van ons mooie vakgebied.’
Glossy IMH BinnensteBuiten
Infant Mental Health BinnensteBuiten. Dát is de titel van een luxe uitgegeven magazine’ dat opent met het essay van Marja. In het 84 pagina’s tellende magazine wordt uitgebreid stilgestaan bij verleden, heden en toekomst van IMH in ons land. Het magazine is een gezamenlijk initiatief van DAIMH, Vakblad Vroeg en BOX | Bureau Ouder-kind Xpertise.
