Een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) wordt meestal rond de kleutertijd of nog later gediagnosticeerd. Eerdere signalering verdient alle aandacht, want de ontwikkelingskansen van een kind met autisme kunnen dan veel beter tot ontplooiing komen.
Heb je een verklaring waarom een Autisme Spectrum Stoornis (ASS) bij de meeste kinderen pas rond de kleutertijd of nog later wordt gesignaleerd?
“De meeste diagnoses bij kinderen worden rond 5 à 6 jaar gesteld, terwijl ouders vaak tussen 16 en 20 maanden al een ‘niet-pluisgevoel’ hebben. Toch zijn veel professionals en ook ouders terughoudend om zorgen bespreekbaar te maken. Wellicht vanwege angst voor reactie van ouders of professionals of weerstand tegen labels. En misschien ook wel vanuit de gedachte dat het wel goed gaat komen.”
Wat zijn de nadelen van deze late signalering?
“De plasticiteit van de hersenen is juist onder de 3 jaar relatief groot. Het effect van een interventie is dan dus meer optimaal. Het vergroot de leerbaarheid bij deze jonge kinderen. Een late signalering betekent vaak pas een late inzet van een interventie. Dit vergroot de kans dat er al vaste gedragspatronen bij het kind en vaste interactiepatronen tussen ouder en kind zijn ontstaan. Op het gebied van contact, spel en communicatie doen kinderen dan minder leerervaringen op. Ook is de kans groot dat de ouder-kindrelatie wordt bedreigd. Het kind zendt onduidelijke signalen uit, waardoor het voor ouders moeilijk wordt om op een juiste manier af te stemmen op het kind.”
Hoe kunnen de ontwikkelingskansen voor jonge kinderen met ASS worden verbeterd?
“Het is niet zozeer van belang dat er eerder labels gegeven worden, maar wel dat er vroegtijdig gesignaleerd wordt. Op deze manier kan er ook vroegtijdig een interventie ingezet worden om de leeromgeving van kind en ouder te optimaliseren. Het maakt dat er laagdrempelig gestart kan worden met het begeleiden van ouders en kind. Het is zeer helpend ouders al vroegtijdig uitleg te geven over het belang van deze leermomenten en handvatten te bieden op het gebied van communicatie, sociale interactie, spel en flexibiliteit.”
Welke alarmsignalen die op jonge leeftijd kunnen wijzen op ASS?
“Om een goede interventie te kunnen inzetten is het belangrijk te weten wat de alarmsignalen zijn. De kernproblemen van ASS zijn persisterende deficiënties in de sociale communicatie en sociale interactie in uiteenlopende situaties en beperkte repetitieve gedragspatronen, interesses of activiteiten. Wat voor de meeste jonge kinderen zeer vanzelfsprekend is, is voor kinderen met ASS helemaal niet zo gewoon.”
Kun je enkele voorbeelden geven van vroeginterventies om jonge kinderen te stimuleren in hun ontwikkeling en ouders te ondersteunen?
“Er zijn verschillende mogelijkheden voor vroeginterventies. Een paar jaar geleden is de BEER Oudertraining ontwikkeld, voluit Blended E-health for children at Early Risk. Dit is een speelse en laagdrempelige oudertraining voor jonge kinderen bij wie de ontwikkeling minder vanzelfsprekend verloopt op het gebied van spelen, contact maken, communiceren of het laten zien van flexibel gedrag. Daarnaast is er de Pivotal Response Treatment, de PRT,, een behandeling gericht op communicatie en motivatie bij kinderen om de gerichtheid op de ander te stimuleren. Ook FloorPlay is een mogelijkheid, waarbij spelenderwijs interactie met het kind wordt aangegaan. VIPP-AUTI is eveneens een optie. Doel hiervan is middels het maken van video-opnamen de ouderlijke sensitiviteit voor de vaak ongewone signalen van het jonge kind te vergroten.”
Redactie VROEG
